Δυο γυναίκες της ίδιας ηλικίας ακολουθούν μια διατροφή φτωχή σε φρούτα και λαχανικά και πλούσια σε αλάτι και κορεσμένα λιπαρά. Η μια εκ των δύο εμφανίζει υπέρταση και υπερχοληστερολαιμία ενώ η άλλη όχι. Μήπως με ένα Τεστ DNA θα γνώριζαν;
Είμαι σίγουρος πως θα έχεις ακούσει πολλές παρόμοιες ιστορίες και ίσως να σκέφτεσαι που οφείλεται αυτό… Την απάντηση θα στην δώσει η επιστήμη της διατροφογενετικής, μια συνεχώς εξελισσόμενη επιστήμη.
Back to School
Πριν 20 χρόνια που πρωτοδιάβασα για nutrigenetics, κατάλαβα ότι πρόκειται για μια επιστήμη που είναι συνεχώς εξελισσόμενη και πολλά υποσχόμενη, δίχως ωστόσο να έχει άμεση εφαρμογή σε μια παροχή υπηρεσίας σε ένα διαιτολογικό γραφείο. Τα τελευταία χρόνια πλέον το διατροφογενετικό τεστ αποτελεί «όπλο» για τους επιστήμονες υγείας- διαιτολόγους.
«Οι γιατροί μου λένε να μην πίνω αλκοόλ και είμαι με ένα ποτήρι ουίσκι στο χέρι, να μην καπνίζω και είμαι με ένα πούρο στο άλλο χέρι, να ασκούμαι και εγώ πηγαίνω στις κηδείες των φίλων μου που ακούνε τους γιατρούς τους.» Ουίνστον Τσώρτσιλ
Και όμως πέθανε στα 91 του. Αν κάποιος άλλος έκανε τις καταχρήσεις αυτές το πιο πιθανόν είναι να είχε «φύγει» πολύ νωρίτερα. Είναι «το σκαρί του» θα λέγαμε παλιά, ωστόσο σήμερα θα λέγαμε είναι το DNA του.
DNA και Τροφές – Διατροφή
Μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή προάγει το σύνολο της υγείας, καθώς αυτή αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας έναντι σε πολλές αναστρέψιμες παθήσεις. Φυσικά το παραπάνω δεν μπορεί κανείς να το αμφισβητήσει… Ωστόσο, η ωφελιμότητα της δύναται να διαφέρει από άτομο σ’ άτομο. Ίσως ήδη να αναρωτιέσαι που μπορεί αυτό να οφείλεται. Για να βρεις την απάντηση πρέπει να σκεφτείς τι είναι αυτό που μας κάνει βιολογικά μοναδικούς.
Αυτό που σε κάνει διαφορετικό είναι το γενετικό σου υλικό, το δικό σου DNA!
- Πώς όμως το DNA μου επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα ανταποκρίνεται στην τροφή συνολικά;
- Μπορώ να «χαρτογραφήσω» την σύσταση του DNA;
- Θα αλλάξει αυτό την ποιότητα της καθημερινότητας μου;
Μάθε για τη νέα μου Υπηρεσία: Διατροφογενετική – Εξατομικευμένη Διατροφή
Αν έχεις αναρωτηθεί για κάτι από τα παραπάνω τότε σου προτείνω να μην χάσεις χρόνο και να συνεχίσεις την ανάγνωση.
Πως να μάθεις για τη Γενετική μαγειρεύοντας
Πριν σου αναφέρω πως η γενετική, το δικό σου DNA, συνδέεται με τη διατροφή σου, θα σου αναφέρω συνοπτικά και όσο γίνεται πιο απλοϊκά βασικές πληροφορίες.
Τι είναι το DNA
To DNA ή ακριβέστερα το δεοξυριβονουκλεϊκό οξύ» είναι ένα χημικό μακρομόριο το οποίο εντοπίζεται στο πυρήνα των κυττάρων μας υπό την μορφή χρωμοσωμάτων και αποτελεί το γενετικό μας υλικό.
Βιβλίο Συνταγών = DNA
Θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει το DNA μ’ ένα βιβλίο συνταγών. Ακριβώς όπως ένα βιβλίο συνταγών σε καθοδηγεί για το πως να φτιάξεις το αγαπημένο σου γλυκό, έτσι και το DNA δίνει στα κύτταρα σου τις απαραίτητες οδηγίες, προκειμένου αυτά να φτιάξουν όλα τα διαφορετικά μέρη του σώματος σου.
Από Γενιά σε Γενιά
Αυτές οι οδηγίες μεταβιβάζονται σ’ εσένα από τους γονείς σου. Πιο συγκεκριμένα, τη μισή ποσότητα του DNA την κληρονομείς από την μητέρα σου και την άλλη μισή από τον πατέρα σου. Το γεγονός αυτό εξηγεί το ότι μπορεί να έχεις χαρακτηριστικά, όπως το χρώμα των μαλλιών σου ή το σχήμα του προσώπου σου, που να μοιάζουν με αυτά των γονιών σου.
Νουκλεοτίδια = Γράμματα Ονόματος Συνταγής
Οι «δομικές μονάδες» του DNA είναι τα νουκλεοτίδια, κάθε ένα από τα οποία αποτελείται από το σάκχαρο -δεοξυριβόζη- και μια αζωτούχα βάση. Για να μην σε μπερδεύω όμως με την χημεία, φαντάσου κάθε νουκλεοτίδιο ως ένα γράμμα του βιβλίου συνταγών. Συνολικά για την σύνθεση του DNA αξιοποιούνται 4 γράμματα: Α, G, C, T. Τα γράμματα αυτά τοποθετούνται σε σειρά με διαφορετικούς συνδυασμούς και συγκροτούν την αλληλουχία του DNA (και αντίστοιχα την συνταγή του βιβλίου μας).
Τι είναι τα γονίδια
Ορισμένα τμήματα της αλληλουχίας του DNA καλούνται γονίδια.
Γονίδια = Συνταγή
Ακριβώς όπως το βιβλίο συνταγών έχει διαφορετικές συνταγές για διαφορετικά πιάτα, το DNA έχει διαφορετικά γονίδια για διαφορετικά χαρακτηριστικά. Δηλαδή, τα γονίδια που ελέγχουν το χρώμα των ματιών σου διαφέρουν από τα γονίδια που ελέγχουν το ύψος σου.
Σκέψου ότι κάθε γονίδιο είναι μια συνταγή του συνολικού βιβλίου συνταγών. Κάθε γονίδιο καθοδηγεί τα κύτταρα σου προκειμένου αυτά να φτιάξουν τις σωστές πρωτεΐνες και να τις συνδυάσουν σωστά ώστε να σχηματιστούν τα διαφορετικά μέρη του σώματος σου, όπως τα μάτια σου, τα μαλλιά σου και το δέρμα σου.
Και τώρα που εξηγήσαμε τα πολύ βασικά ας πάμε ένα βήμα παραπέρα…
Τι είναι το γονιδίωμα
Το σύνολο του DNΑ κάθε ατόμου χαρακτηρίζεται ως γονιδίωμα και είναι μοναδικό, καθώς περιέχει εκατομμύρια γενετικές παραλλαγές σε σύγκριση με τα γονιδιώματα άλλων ατόμων.
Γενετικές Παραλλαγές ή Πολυμορφισμοί: Τι είναι
Οι γενετικές αυτές παραλλαγές χαρακτηρίζονται ως πολυμορφισμοί και αφορούν, είτε μόνο ένα νουκλεοτίδιο-«γράμμα» (SNPs), είτε μεγαλύτερα τμήματα του γονιδιώματος.
Για να το εξηγήσουμε πιο απλοϊκά, αν σε μια συγκεκριμένη θέση του DNA σ’ ένα άτομο εντοπίζεται το γράμμα Α σ’ ένα άλλο, στην ίδια θέση, μπορεί να παρατηρείται το γράμμα Τ.
Γενετικές Παραλλαγές = Τρόπος Μαγειρέματος
Δηλαδή, όπως είναι πιθανό διαφορετικά άτομα να μαγειρεύουν το ίδιο φαγητό με διαφορετικό τρόπο, έτσι και η αλληλουχία των νουκλεοτιδίων- «γραμμάτων» ενός συγκεκριμένου γονιδίου δύναται να διαφέρει από άτομο σ’ άτομο.
Νόστιμη η Κοτόσουπα;
Παραδείγματος χάρη, κατά την παρασκευή της κοτόσουπας, πέρα από τα βασικά συστατικά, τα υπόλοιπα μπορεί να διαφέρουν από συνταγή σε συνταγή. Το τελικό αποτέλεσμα σε κάθε περίπτωση θα είναι η κοτόσουπα, ωστόσο η γεύση θα διαφέρει ανάλογα με τον chef.
Γαλανομάτης ή Καστανομάτης;
Αντιστοίχως, η αλληλουχία γραμμάτων του γονίδιου που ελέγχει το χρώμα των ματιών, είναι διαφορετική στην περίπτωση που το άτομο έχει γαλάζια μάτια σε σχέση με την περίπτωση που το άτομο έχει καστανά. Μάλιστα, οι διαφορετικές μορφές στις οποίες συναντάται ενα συγκεκριμένο γονίδιο χαρακτηρίζονται ως αλληλόμορφα.
Ωραία, αφού σου έδωσα κάποιες βασικές γνώσεις, ώστε να κατανοήσεις τι ακριβώς μελετά η επιστήμη της γενετικής ας περάσουμε στην σχέση διατροφής και γονιδίων.
Τι είναι η Διατροφογενετική;
Η διατροφογενετική -διατροφή και γονίδια- είναι η επιστήμη η οποία εξετάζει την σχέση μεταξύ της διατροφής και των γονιδίων. Πιο συγκεκριμένα, αυτή μελετά πως οι μικρές διαφορές στα γονίδια σου μπορούν να επηρεάσουν την αποδοτικότητα με την οποία ο οργανισμός σου, επεξεργάζεται, μεταβολίζει, απορροφά και αξιοποιεί τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων.
Τι μελετά το Τεστ DNA
Η διατροφογενετική μελετά μέσω του τεστ DNA ποια είναι εκείνα τα «γράμματα» της αλληλουχίας του DNA που μπορεί να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες, καθώς και στην γενετική μας προδιάθεση.
Είσαι Γενετικά μοναδικός
Σκέψου το εξής, όπως είπαμε και προηγουμένως, είναι πολύ πιθανό διαφορετικά άτομα να μαγειρεύουν το ίδιο φαγητό με διαφορετικό τρόπο. Αρά, τα άτομα αυτά θα χρειάζονται διαφορετικά υλικά συστατικά. Αντίστοιχα, οι ανάγκες του οργανισμού σου, ως προς τα θρεπτικά συστατικά ή ακόμη και τις ποσότητες αυτών, δύναται να διαφέρουν σε σχέση με τις ανάγκες όχι μόνος μιας φίλης σου αλλά ακόμη και με του ίδιου σου του αδελφού.
Η διαφορετικότητα στις ανάγκες του οργανισμού σου αποδίδεται στην μοναδικότητα των γονιδίων σου.
Σου παραθέτω μερικά παραδείγματα για να γίνω ακόμη πιο σαφής…
Γονίδιο ApoE και Χοληστερόλη
Για παράδειγμα, το γονίδιο ApoE το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή μιας πρωτεΐνης που εμπλέκεται στο μεταβολισμό της χοληστερόλης και άλλων λιπιδίων.
Ορισμένες παραλλαγές αυτού του γονιδίου καθιστούν τα άτομα πιο ευαίσθητα σε μια δίαιτα υψηλή σε κορεσμένα λιπαρά και χοληστερόλη, γεγονός που έχει συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων.
Μέσω της διατροφογενετικής ανάλυσης Tεστ DNA
Είναι δυνατό να εντοπίσεις ποια μορφή του γονιδίου έχεις κληρονομήσει από τους γονείς σου. Στην περίπτωση, λοιπόν, που δεν έχεις σταθεί τόσο τυχερός μπορείς να ωφεληθείς ακολουθώντας μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
Γονίδιο MCM6 και έλλειψη Ενζύμου Λακτάσης
Ας περάσουμε σε ακόμη ένα παράδειγμα που ίσως σου φανεί πιο οικείο. Το γονίδιο MCM6 κωδικοποιεί το ένζυμο λακτάση, το οποίο διασπά τον δισακχαρίτη λακτόζη που συναντάμε στο γάλα και στα προϊόντα του γάλακτος.
Ορισμένες γενετικές παραλλαγές του γονιδίου αυτού οδηγούν σε χαμηλά έως και ανύπαρκτα επίπεδα λακτάσης, γεγονός που οδηγεί σε μη αποτελεσματική πέψης της λακτόζης.
Μέσω της διατροφογενετικής ανάλυσης Τεστ DNA
Η παραπάνω κατάσταση χαρακτηρίζεται ως δυσανεξία στην λακτόζη και οδηγεί στην εμφάνιση έντονων πεπτικών προβλημάτων, όπως το φούσκωμα και η διάρροια.
Τι να κρατήσεις
Στα δύο αυτά παραδείγματα, παρατηρείται ότι η γενετική ταυτότητα ενός ατόμου επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται την τροφή στο σύνολο της και κατ’ επέκτασιν τις διατροφικές μας απαιτήσεις.
Ωστόσο, η σχέση μεταξύ της διατροφής και των γονιδίων είναι αμφίδρομη. Αυτό σημαίνει ότι τα γονίδια μας επηρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως τα θρεπτικά συστατικά των τροφών και την άσκηση. Πάμε λοιπόν να διερευνήσουμε την σχέση αυτή.
Πως η Τροφή επηρεάζει την έκφραση των Γονιδίων;
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, τα γονίδια καθοδηγούν τα κύτταρα σου προκειμένου αυτά να φτιάξουν τα μόρια που είναι απαραίτητα έτσι ώστε να λειτουργούν εύρυθμα. Φυσικά, η έκφραση των γονιδίων, δηλαδή η ενεργοποίηση τους, δεν είναι αυθαίρετη αλλά προκύπτει ως απόκριση σε σήματα του περιβάλλοντος. Αυτά τα σήματα μπορεί να προέρχονται από διάφορες πηγές συμπεριλαμβανομένης της άσκησης και της τροφής. Πιο συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί, ότι
«Ορισμένες ενώσεις που βρίσκονται στα τρόφιμα δύναται να αλληλεπιδράσουν με τα γονίδια μας με διάφορους τρόπους που μπορούν, είτε να ενισχύσουν, είτε να αναστείλουν την έκφραση (ενεργοποίηση) τους.»
Ω3 και καταστολή Φλεγμονής
Για παράδειγμα, τα ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία βρίσκονται στους ξηρούς καρπούς και τα ψάρια, έχει αποδειχθεί ότι ρυθμίζουν την ενεργοποίηση των γονιδίων που εμπλέκονται στην φλεγμονή.
Συγκεκριμένα, αυτά καταστέλλουν την έκφραση των γονιδίων που προάγουν την φλεγμονή γεγονός που μπορεί να δράσει προστατευτικά έναντι χρόνιων παθήσεων όπως η αρθρίτιδα.
Ρεσβερατρόλη και Φλεγμονές
Αντίστοιχα, η ρεσβερατρόλη, που εντοπίζεται στα σταφύλια, στα μούρα, στα φιστίκια, στο κακάο και στο κόκκινο κρασί, έχει αποδειχθεί ότι ενεργοποιεί γονίδια που προάγουν τη μακροζωία και αναστέλλει γονίδια που είναι υπεύθυνα για την δημιουργία φλεγμονών. Μάλιστα, το παραπάνω μπορεί να εξηγήσει γιατί η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και άλλων χρόνιων ασθενειών.
Με βάση τα παραπάνω έρχομαι να σου θυμίσω την αγαπημένη μου φράση:
Τα τρόφιμα είναι πολλά παραπάνω από θερμίδες!
Γιατί χρειάζεσαι όλες αυτές τις πληροφορίες;
Όλες αυτές οι πληροφορίες θα σε βοηθήσουν να αντιληφθείς ότι:
Η διατροφογενετική θέτει τις θεμελιώδεις βάσεις στην διατροφή ακρίβειας και όχι απλά στην εξατομικευμένη διατροφή.
Πιο συγκεκριμένα, αυτή μας επιτρέπει να σου απαντήσω σε ερωτήσεις σχετικές με:
- Tην γενετική ευαισθησία-προδιάθεση των ατόμων σε μεταβολικές ασθένειες, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, η ινσουλινοαντίσταση, οι δυσλιπιδαιμίες, η υπέρταση και η παχυσαρκία
- Την αυξημένη ευαισθησία στο αλάτι και στους επεξεργασμένους υδατάνθρακες
- Τον μεταβολισμό του καφέ και της αλκόολης
- Την δυσανεξία στην λακτόζη και στην γλουτένη
- Την αποτελεσματικότητα διατροφών που είναι χαμηλές σε θερμίδες, λιπαρά ή υδατάνθρακες
- Την αποτελεσματικότητα της άσκησης όσον αφορά την καύση λίπους, καθώς και την αύξηση των επιπέδων της HDL
- Την αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού
Διατροφικές Συστάσεις
Αναμφίβολά, απαντήσεις σε τόσο ουσιώδη ζητήματα όπως αυτά που αναφέρθηκαν επιτρέπουν στο διαιτολόγο να διαμορφώσει την γενετική- διατροφική ταυτότητα σου και να σου δώσει κατευθυντήριες οδηγίες βασιζόμενος στις «μοριακές- γενετικές ανάγκες σου» και όχι απλά σε γενικές συστάσεις.
Για να δούμε λοιπόν, ποιος θα μπορούσε να επωφεληθεί από τις εξατομικευμένες αυτές συστάσεις…
Διατροφογενετικά Τεστ DNA: Τι είναι, πως δημιουργήθηκαν και τι πρέπει να γνωρίζεις για αυτά;
Πως δημιουργήθηκαν τα test DNA;
Η επιστήμη της διατροφογενετικής δεν θα μπορούσε να «ανθίσει» χωρίς την ολοκλήρωση της χαρτογράφησης του ανθρώπινου γονιδιώματος η οποία ξεκίνησε στα τέλη του 20ου αιώνα και ολοκληρώθηκε αρχές του 21ου. Το έργο αυτό, μας επέτρεψε να “διαβάσουμε” την αλληλουχία των νουκλεοτιδίων όλου του DNA και να εντοπίσουμε τις πιο συχνά παρατηρούμενες γενετικές παραλλαγές.
Οι επιστήμονες μελετώντας τους πολυμορφισμούς αυτούς κατάφεραν να προσδιορίσουν τον συσχετισμό αυτών με διάφορες καταστάσεις υγείας συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που σχετίζονται με την διατροφή. Επίσης, κατάφεραν να ερμηνεύσουν πως οι γενετικές αυτές παραλλαγές δύναται να επηρεάσουν την απόκριση ενός ατόμου σε θρεπτικά συστατικά.
Σήμερα, σε πλήρη αντιστοιχία με τα παραπάνω, μέσω κατάλληλων διατροφογενετικών τεστ μελετώνται τα γονίδια και πιο συγκεκριμένα οι γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με την διατροφή.
Πως γίνεται το Tεστ Διατροφογενετικής DNA;
Προετοιμασία για τη Λήψη του Δείγματος
Για την λήψη του δείγματος δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία. Το ζητούμενο είναι να έχεις καθαρό στόμα, ώστε να μην υπάρχουν υπολείμματα τροφών – υγρών που δύναται να επιμολύνουν το δείγμα. Ως εκ τούτου, είναι καλό είναι να μην έχεις φάει, πιει και καπνίσει τουλάχιστον μια ώρα πριν. Για ασφάλεια σου προτείνω να πλύνεις τα δόντια σου μια ώρα πριν και να ξεπλύνεις καλά, χωρίς όμως να χρησιμοποιήσεις στοματικό διάλυμα.
Διαδικασία της Διατροφογενετικής Εξέτασης
Η διατροφογενετική εξέταση είναι ανώδυνη και αναίμακτη. Μάλιστα, η διαδικασία συλλογής είναι τόσο απλή που μπορεί να πραγματοποιηθεί ακόμη και από σένα χωρίς την βοήθεια μου. Πιο συγκεκριμένα, με βοήθεια ειδικής αποστειρωμένης μπατονέτας λαμβάνεται δείγμα κυττάρων από το εσωτερικό του κάθε μάγουλου. Η δειγματοληψία πραγματοποιείται με έντονες περιστροφικές κινήσεις περίπου 20 σε κάθε μάγουλο. Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία, η μπατονέτα τοποθετείται σε ειδική αποστειρωμένη θήκη.
Ανάλυση Δείγματος Τεστ DNA
Το δείγματα αποστέλλεται για ανάλυση σε ειδικά εργαστήρια. Φυσικά, όπως έχει αναφερθεί, δεν αναλύονται όλα τα γονίδια παρά μόνο εκείνα τα γονίδια που σχετίζονται με τις διατροφικές συνήθειες, την άσκηση, την προδιάθεση για ασθένειες και που υποστηρίζονται από έγκυρες και επιβεβαιωμένες επιστημονικές αποδείξεις.
Χρόνος Αναμονής Αποτελεσμάτων
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης είναι έτοιμα σε περίπου 20 ημέρες.
Ερμηνεία Αποτελεσμάτων
Κάθε τεστ διατροφογενετικής συνοδεύεται από εξατομικευμένη ερμηνεία, η οποία με την σειρά της ερμηνεύεται από ειδικούς επαγγελματίες υγείας. Ο διαιτολόγος σου βασιζόμενος στην ερμηνεία αυτή, καθώς ακόμη στις προτιμήσεις σου και την κοινωνική σου ζωή, διαμορφώνει ένα πρόγραμμα διατροφής απόλυτα προσαρμοσμένο στις ανάγκες σου.
Επανάληψη του τεστ DNA
Θεωρητικά, δεν απαιτείται η επανάληψη του τεστ καθώς κατά την διάρκεια της ζωής σου, τα γονίδια σου δεν αλλάζουν ποτέ. Ωστόσο, όπως σου ανέφερα και προηγουμένως, η εξέλιξή της διατροφογενετικής είναι ραγδαία και συνεχώς προκύπτουν νέες διαπιστώσεις. Για να αποφύγεις λοιπόν την επανάληψη του τεστ, λόγω νέων ερευνητικών δεδομένων, είναι απαραίτητο να εξασφαλίσεις ότι η εταιρεία που θα επιλέξεις σου δίνει την δυνατότητα να ανανεώσεις το προσωπικό σου report, χωρίς επιπλέον κόστος.
Κόστος Διατροφογενετικής Εξέτασης τεστ DNA
Η τιμή ενός διατροφογενετικού test DNA ποικίλλει ανάλογα με, το εργαστήριο που εκτελεί την ανάλυση και τον αριθμό των γονιδίων και γενετικών παραλλαγών που εξετάζονται.
Σε ποιους απευθύνεται το Τεστ DNA;
Χωρίς αμφιβολία, η διατροφογενετική απευθύνεται σ’ όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως ηλικίας, είτε είναι υγιείς για να βελτιστοποιήσουν το επίπεδο υγείας τους, είτε για να πάρουν εξειδικευμένες πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένες μεταβολικές διαταραχές τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και για την αποτελεσματικότερη θεραπεία αυτών. Ωστόσο, πέρα από αυτό τον γενικό ισχυρισμό ας δούμε τι ισχύει πιο ειδικά σ’ ορισμένες ομάδες ατόμων.
1. Άτομα με οικογενειακό Ιστορικό Παθήσεων
Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό ασθενειών παρουσιάζουν αυξημένη πιθανότητα να είναι φορείς κάποιου «ελλαττωματικού» γονιδίου. Η χαρτογράφηση των «ελλαττωματικών γονιδίων» επιτρέπει στα άτομα να μειώσουν των κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών που σχετίζονται με αυτά τα γονίδια κάνοντας τις κατάλληλες διατροφικές παρεμβάσεις.
2. Παιδιά και Έφηβοι
Αναμφίβολα, οι εξατομικευμένες διατροφικές συστάσεις συμβάλλουν τόσο στην βέλτιστη ανάπτυξη των μικρών μας φίλων όσο και στην συνολική τους υγεία μακροπρόθεσμά.
Ακριβέστερα, όπως αναφέρθηκε, μέσω της διατροφογενετικής ανάλυσης δύναται να εντοπιστούν γενετικές παραλλαγές που έχουν συσχετιστεί με τον κίνδυνο ανάπτυξης ορισμένων παθήσεων υγείας. Ο εντοπισμός αυτού του κινδύνου επιτρέπει στους γονείς, σε συνεργασία με τον διαιτολόγο τους, να διαμορφώσουν ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής. Μάλιστα, όταν αυτό γίνεται σε μικρή ηλικία, αυξάνεται η πιθανότητα το παιδί να υιοθετήσει αυτό το μοτίβο διατροφής και ως ενήλικας και να γευτεί τα οφέλη του.
Απορρόφηση Βιταμινών και Μετάλλων
Επιπλέον, ο προσδιορισμός της απορροφητικότητας ορισμένων βιταμινών και μετάλλων όπως η βιταμίνη D ή ο σίδηρος, που παίζουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη των παιδιών, μπορεί να αποτρέψει την έλλειψη τους και κατ’ επέκτασιν οποιοδήποτε πρόβλημα σχετίζεται μ’ αυτή.
Παιδική Παχυσαρκία
Τα παιδιά τα οποία είναι φορείς ορισμένων γενετικών παραλλαγών μπορεί να είναι πιο επιρρεπή στο να γίνουν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Ο εντοπισμός των παραλλαγών αυτών πέρα από προγνωστική σημασία έχει και μεγάλη πρακτική αξία.
Οι γονείς γνωρίζοντας τη γενετική ταυτότητα του παιδιού τους, είναι πιο πιθανό να του δώσουν την στήριξη και την παρακολούθηση που χρειάζεται από μικρή ηλικία, γεγονός που αυξάνει την επιτυχία της προσέγγισης.
Ακόμη, η διατροφογενετική αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας
Εντοπισμός κατάλληλης Διατροφικής Παρέμβασης
Επιπρόσθετα, η διατροφογενετική μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά τα οποία πάσχουν από συγκεκριμένες παθήσεις υγείας. Για παράδειγμα, ένα παιδί με ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) μπορεί να ωφεληθεί από μια διατροφή που είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα τα οποία έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνουν την γνωστική λειτουργία και μειώνουν τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ.
Μέσω της διατροφογενετικής ανάλυσης καθίσταται δυνατός ο εντοπισμός γενετικών παραλλαγών που μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά ανταποκρίνονται στα ω-3 λιπαρά οξέα με στόχο να γίνει η κατάλληλη διατροφική παρέμβαση.
3. Άτομα που έχουν δοκιμάσει πολλά διαφορετικά Πρότυπα Διαιτών χωρίς αποτέλεσμα
Έχεις δοκιμάσει πολλές δίαιτες χωρίς αποτέλεσμα; Η διατροφογενετική ανάλυση μπορεί να σε βοηθήσει να εντοπίσεις τις πιθανές αίτιες του παραπάνω προβλήματος.
Για παράδειγμα, άτομα που είναι φορείς ορισμένων αλληλομόρφων του γονιδίου ADIPOQ είναι πιο πιθανό να προσλάβουν το απωλεσθέν βάρος.
Γονιδιακό Αδυνάτισμα
Με βάση την ανάλυση του τρόπου με τον οποίο το σώμα ανταποκρίνεται στα μακροθρεπτικά συστατικά δηλαδή στους υδατάνθρακες, τα λίπη και τις πρωτεϊνές, θα σου δοθούν εξατομικευμένες προτάσεις για την ποσότητα και την αναλογία αυτών στην διατροφή σου. Η εξατομικευμένη αυτή γονιδιακή διατροφή, με την κατάλληλη διατροφική προσέγγιση θα σε οδηγήσει στο αποτέλεσμα που αναζητείς.
Μην χάσεις την μεγάλη εικόνα
Ωστόσο, να θυμάσαι πως η διατροφογενετική με τα Τεστ DNA δεν λειτουργεί μονοδιάστατα και από μόνη της δεν θα σε βοηθήσει να δεις αλλαγή στο βάρος σου. Βασικός σύμμαχος, για να δεις αλλαγή όχι μόνο στο βάρος σου, αλλά στην υγεία σου συνολικά είναι η διατροφική εκπαίδευση, η οποία θα στοχεύει σε αλλαγές στην διαχείριση του στρες, στον ύπνο, στην σωματική δραστηριότητα και στα καθημερινά διατροφικά προβλήματα.
4. Άτομα με Χρόνιες Καταστάσεις ή που λαμβάνουν Φάρμακα
Η διατροφική γενετική ανάλυση μπορεί να βοηθήσει άτομα με χρόνιες ασθένειες, όπως ο διαβήτης, να κατανοήσουν πώς η γενετική τους σύσταση επηρεάζει τις ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά και πώς ορισμένα τρόφιμα μπορούν να επηρεάσουν την διαχείριση της ασθένεια τους.
Σακχαρώδης Διαβήτης
Παραδείγματος χάρη, ο τρόπος με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται τους υδατάνθρακες δύναται να διαφέρει από άτομο σ’ άτομο. Ο προσδιορισμός του είναι ιδιαίτερα σημαντικός στην περίπτωση ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη, καθώς επιτρέπει στον αρμόδιο υγείας και διαιτολόγο να δώσει εξατομικευμένες οδηγίες με στόχο τον καλύτερο έλεγχο των επιπέδων του σακχάρου του αίματος και κατ’ επέκταση την διαχείριση του διαβήτη.
5. Αθλητές και τα Άτομα που γυμνάζονται
Αυτές οι πληροφορίες που σου παρέχει ένα Τεστ DNA, μπορούν να βοηθήσουν τους αθλητές και τους λάτρεις της άσκησης να προσαρμόσουν την διατροφή τους και τα προπονητικά προγράμματα τους με στόχο την βελτιστοποίηση της απόδοση τους και να πρόληψη των τραυματισμών.
Η διατροφογενετική ανάλυση μπορεί να παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την προδιάθεση ενός ατόμου για ορισμένα αθλητικά χαρακτηριστικά, όπως η αντοχή ή δύναμη.
Με βάση όσα σου έχω αναφέρει παραπάνω ίσως έχει μια πρώτη εικόνα για τα οφέλη της διατροφογενετικής, τα οποία είναι πολυδιάστατα. Ωστόσο πάμε να τα δούμε μαζί συγκεντρωτικά… αλλά να σου παραθέσω και τα μειονεκτήματα των διατροφογενετικών τεστ.
Ποια είναι τα Οφέλη και Μειονεκτήματα του Τεστ DNA;
1. Σύμμαχος στην Αντιμετώπιση Παθήσεων
Η κατανόηση των μηχανισμών μεταβολισμού των συστατικών των τροφών αυξάνει την πιθανότητα η διατροφική παρέμβαση να επιφέρει ενθαρρυντικά αποτελέσματα στην διαχείριση ασθενειών, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία, η υπέρταση κ.α.
Υπέρταση και DNA
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η διαχείριση της υπέρτασης. H κοινή πρακτική στην κλινική πράξη, πριν την φαρμακοθεραπεία, είναι η μείωση του αλατιού στην διατροφή. Παρ’ όλα αυτά, αν το άτομο δεν έχει ευαισθησία στο αλάτι η μείωση του αλατιού δεν θα επιφέρει αποτέλεσμα. Η γνώση, λοιπόν, της ευαισθησίας, η οποία μπορεί να επέλθει μέσω ενός διατροφογενετικού τεστ, μπορεί να μειώσει σημαντικά τόσο τον χρόνο θεραπείας και όσο και τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών εξαιτίας της μη ρύθμισης της αρτηριακής πίεσης.
Διάβασε επίσης: Αλάτι: Πώς να το μειώσεις στη Διατροφή σου! [ΟΔΗΓΟΣ]
2. Μείωση του κινδύνου εμφάνισης Ανεπάρκειας Βιταμινών και Μετάλλων
Μέσω της ανάλυσης γενετικών παραλλαγών που σχετίζονται με το μεταβολισμό ορισμένων βιταμινών, ο διαιτολόγος σου είναι σε θέση να προσαρμόσει την διατροφή προκειμένου να βελτιώσει την υγεία σου και να αποτρέψει οποιοδήποτε πρόβλημα σχετίζεται με την έλλειψη βιταμινών.
Γονίδιο MTHFR
Παραδείγματος χάρη, το γονίδιο MTHFR κωδικοποιεί ένα ένζυμο (MTHFR), που είναι απαραίτητο για την μετατροπή του φυλλικού οξέος -που υπάρχει στις τροφές- σε ενεργή μορφή (5-MTHF). Ορισμένα αλληλόμορφα, αυτού του γονιδίου καθοδηγούν την σύνθεση ενός ενζύμου MTHFR το οποίο δεν είναι 100% αποδοτικό. Ως εκ τούτου, στην συγκεκριμένη γονιδιακή διαφοροποίηση συνίσταται αύξηση στη διατροφή σου της πρόσληψης φυλλικού οξέος και βιταμινών του συμπλέγματος Β σε σχέση με την συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη.
3. Πρόληψη Ασθενειών
Ορισμένες γενετικές παραλλαγές που σχετίζονται με τον μεταβολισμό θρεπτικών συστατικών όπως παραδείγματος χάρη των λιπιδίων και των υδατανθράκων δύναται να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης νοσημάτων όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η υπέρταση, οι δυσλιπιδαιμίες κ.α. Ο προσδιορισμός τους επιτρέπει στον επαγγελματία υγείας να παρέχει στο άτομο συστάσεις οι οποίες στοχεύουν στην μείωση του παραπάνω κινδύνου.
Γονίδιο TCF7L2
Για παράδειγμα, έστω το γονίδιο TCF7L2 το οποίο χαρτογραφείται στο χρωμόσωμα 10 και δίνει κατευθυντήριες οδηγίες για την σύνθεση μιας πρωτεϊνης, η οποία εμπλέκεται στο μεταβολισμό των λιπιδίων και της γλυκόζης. Ορισμένα αλληλόμορφα αυτού του γονιδίου έχουν συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου ΙΙ, διαβήτη κύησης καθώς και εγκεφαλικών επεισοδίων. Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτες, οι φορείς των αλληλομόρφων αυτών μπορούν μειώσουν το κίνδυνο αυτό υιοθετώντας τις βασικές αρχές της Μεσογειακής Διατροφής.
Διάβασε επίσης: Μεσογειακή Διατροφή: Πως να την ακολουθήσεις [ΟΔΗΓΟΣ]
4. Επιλογή Άσκησης
Μήπως έχεις δοκιμάσει διαφορετικά είδη αθλήματος και εξακολουθείς να μην ξέρεις ποιο είναι το καλύτερο για εσένα;
Το διατοφογενετικό Τεστ DNA μπορεί να σε κατευθύνει στους τύπους αθλητικών δραστηριοτήτων που συνάδουν με το γενετικό σου προφίλ.
Γονίδιο COL5A1
Το DNA παίζει σημαντικό μεγάλο ρόλο στις προκαθορισμένες δεξιότητές σου όσον αφορά στην αντοχή, τα σπορ δύναμης ή ακόμα και την ευλυγισία. Για παράδειγμα, η ανάλυση του γονιδίου μέσα από το Τεστ DNA COL5A1 αξιολογεί πόσο επιρρεπής είσαι σε μυϊκούς σπασμούς που προκαλούνται από την άσκηση.
5. Βελτίωση της Yγείας του Πεπτικού Συστήματος
Μέσω της διατροφογενετικής ανάλυσης εξετάζεται ο κίνδυνος δυσανεξίας στην λακτόζη και στην γλουτένη. Ο προσδιορισμός αυτός επιτρέπει στον διαιτολόγο να κάνει τις κατάλληλες διατροφικές συστάσεις έτσι ώστε να ανακουφιστεί ο ασθενής από πιθανά πεπτικά προβλήματα, όπως το φούσκωμα, το κοιλιακό άλγος, οι διάρροιες, κ.α.
6. Οικονομία στα έξοδα σου
Γνωρίζοντας τις ακριβείς απαιτήσεις του σώματος σου, θα αποφύγεις την άσκοπη αγορά συμπληρωμάτων διατροφής που σύμφωνα με τα γονίδια σου δεν χρειάζεσαι.
Διάβασε επίσης: Οικονομική Διατροφή: Πως θα την πετύχεις [ΟΔΗΓΟΣ]
Με βάση τα παραπάνω, θεωρώ πως ήδη έχεις αντιληφθεί ότι η διατροφογενετική έχει την δυνατότητα να φέρει επανάσταση στην εξατομικευμένη διατροφή. Ωστόσο, εκεί που υπάρχουν πλεονεκτήματα θα υπάρχουν και μειονεκτήματα. Για να δούμε λοιπόν τι πρέπει να λάβεις υπόψη.
Mειονεκτήματα των Τεστ DNA
1. Κόστος του Διατροφογενετικού Τεστ DNA
Αν και το κόστος των διατροφογενετικών τεστ έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αυτό συνεχίζει να τα καθιστά μια σχετικά ακριβή και συχνά απρόσιτη επιλογή για πολλά άτομα. Μάλιστα, θα έλεγε κανείς ότι είναι ιδιαίτερα αποθαρρυντικό το γεγονός ότι δεν καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία.
2. Περιορισμένα Επιστημονικά Στοιχεία
H εξέλιξη της διατροφογενετικής είναι ραγδαία, ωστόσο, αυτή εξακολουθεί να είναι ένα σχετικά νέο ερευνητικό πεδίο. Ως εκ τούτου, υπάρχει ακόμη πολλή έρευνα που πρέπει να γίνει για να κατανοηθούν πλήρως οι περίπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ γενετικής και διατροφής.
Γι’ αυτό το λόγο πρέπει να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός ως προς την αξιοπιστία τόσο του διατροφογενετικού τεστ DNA που θα επιλέξεις όσο και του επαγγελματία υγείας που θα εμπιστευτείς. Υφίστανται εταιρείες που μπορεί να παραπλανήσουν τον καταναλωτή κάνοντας ισχυρισμούς σχετικά με την υγεία που δεν έχουν αποδειχθεί ερευνητικά.
3. Θέματα Ηθικής Προσωπικά Δεδομένα
Όπως έχεις αντιληφθεί ένα διατροφογενετικό τεστ περιλαμβάνει την συλλογή και την ανάλυση προσωπικών γενετικών πληροφοριών. Το παραπάνω εγείρει ορισμένες ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος ορισμένες εταιρίες να χρησιμοποιήσουν τα γενετικά σου αποτελέσματα για εμπορικούς σκοπούς χωρίς την συγκατάθεση σου. Ως εκ τούτου, πρέπει να είσαι ιδιαίτερα προσεκτικός με την αξιοπιστία της εταιρείας που θα επιλέξεις καθώς ακόμη να διαβάσεις προσεκτικά το έντυπο συγκατάθεσης που δίνεται πριν από την διεξαγωγή του τεστ DNA.
4. Ψυχολογικό Αντίκτυπο
Το αποτέλεσμα ενός διατροφογενετικού τεστ DNA μπορεί να έχει ψυχολογικές επιπτώσεις στο άτομο που το πραγματοποιεί. Και μπορώ να πω πως είναι απόλυτο κατανοητό. Το να γνωρίζεις ορισμένες γενετικές προδιαθέσεις είναι πιθανό να σου προκαλέσει άγχος, στρες ή ακόμη και αίσθημα ενοχής. Φυσικά, δεν σου προτείνω να μείνεις στην άγνοια, αλλά να εμπιστευτείς το κατάλληλο άτομο έτσι ώστε να μην παρερμηνευτούν τα αποτελέσματα και να σου δοθούν οι κατάλληλες κατευθύνσεις.
Συνοψίζοντας
Η επιστήμη της διατροφογενετικής είναι ένας ταχέως αναπτυσσόμενος κλάδος που έχει την δυναμική να φέρει την επανάσταση στο τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε την διατροφή και την υγεία συνολικότερα.
Θα σε βοηθήσει
Προσδιορίζοντας την γενετική- διατροφική ταυτότητα σου μπορείς να αντλήσεις πολλές πληροφορίες οι οποίες δύναται να αναβαθμίσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής σου. Ωστόσο, είναι σημαντικά να αντιληφθείς ότι ο γενετικός έλεγχος είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ.
Και η Αλήθεια
Η διατροφογενετική από μόνη δεν θα αλλάξει την ζωή σου κατά 180ο. Μην αγνοήσεις, λοιπόν, την σημασία άλλων παραγόντων, όπως της αλλαγής της διατροφικής νοοτροπίας, την ένταξη της άσκησης, τη διαχείριση του στρες, την βελτίωση του ύπνο σου.
Τεστ DNA: Ποιο να επιλέξω
Κατέβασε ΔΩΡΕΑΝ το EBOOK για να μάθεις πως να επιλέξεις το καλύτερο τεστ διατροφογενετικής για σένα. Σε αυτό το e-book λοιπόν, θα δούμε παρέα τους τέσσερα κριτήρια που πρέπει να λάβεις υπόψη κατά την επιλογή του τεστ που θα εμπιστευτείς.
Ευχαριστούμε για την Εγγραφή
Θες να συζητήσουμε;
Έχεις σχόλια ή ερωτήσεις σχετικά με το άρθρο; Στείλε μου ένα email ή μήνυμα στο messenger. Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για το πώς θα πετύχεις τους διατροφικούς στόχους σου, διάβασε πρώτος/η τη νέα μου αρθρογράφηση στο newsletter του Diaitologos ή γίνε μέλος στο Facebook Page μου. Ακολούθησε με στο Instagram και μην ξεχάσεις να κάνεις subscribe στο Youtube !
Banting, L. K. et al., 2015. Elite athletes’ genetic predisposition for altered risk of complex metabolic traits. BMC Genomics, Volume 16.
Barabash, A. et al., 2020. TCF7L2 rs7903146 polymorphism modulates the association between adherence to a Mediterranean diet and the risk of gestational diabetes mellitus. Metabolism Open, Volume 8.
Bloomgarden, Z., 2018. Diabetes and branched-chain amino acids: What is the link?. Journal of Diabates, 10(5), pp. 350-352.
Bordoni, L. & Gabbianelli, R., 2019. Primers on nutrigenetics and nutri(epi)genomics: Origins and development of precision nutrition. Biochimie, Volume 160, pp. 156 – 171.
Corella, D. et al., 2013. Mediterranean Diet Reduces the Adverse Effect of the TCF7L2-rs7903146 Polymorphism on Cardiovascular Risk Factors and Stroke Incidence. Diabetes Care, 36(11), pp. 3802 – 3811.
Goni, L. et al., 2017. Effect of the interaction between diet composition and the PPM1K genetic variant on insulin resistance and β cell function markers during weight loss: results from the Nutrient Gene Interactions in Human Obesity: implications for dietary guidelines (NUGENOB) randomizd trial. The American Journal of Clinical Nutrition, 106(3), pp. 902-908.
Harbron, J. et al., 2014. Fat mass and obesity-associated (FTO) gene polymorphisms are associated with physical activity, food intake, eating behaviors, psychological health, and modeled change in body mass index in overweight/obese Caucasian adults. Nutrients, 6(8), pp. 3130-52.
Hurilimann, T. et al., 2014. Risks of nutrigenomics and nutrigenetics? What the scientists say. Genes & Nutrition, 9(1).
Lauren K Banting, V. P. P. P. C. A. Z. A. M.-K. M.-a. S. A. L.-D. D. A. D. E. F. O. A. V. D. Y. E. P. X. Y. R. B. &. N. E., 2015. Elite athletes’ genetic predisposition for altered risk of complex metabolic traits. BMC Genomics , Volume 16.
Lotta , L. et al., 2016. Genetic Predisposition to an Impaired Metabolism of the Branched-Chain Amino Acids and Risk of Type 2 Diabetes: A Mendelian Randomisation Analysis. 13(11).
Pinheiro, D. M. L. et al., 2019. Resveratrol decreases the expression of genes involved in inflammation through transcriptional regulation. Free radical biology & medicine, Volume 130, p. 8–22.
Schüler, R. et al., 2017. Dietary Fat Intake Modulates Effects of a Frequent ACE Gene Variant on Glucose Tolerance with association to Type 2 Diabetes. Scientific Reports, Volume 7.
Shahid, S. U. et al., Common variants in the genes of triglyceride and HDL-C metabolism lack association with coronary artery disease in the Pakistani subjects. BMC Genomics, 16(24).
Stastny, P. et al., 2019. Effect of COL5A1, GDF5, and PPARA Genes on a Movement Screen and Neuromuscular Performance in Adolescent Team Sport Athletes. Journal of Strength and Conditioning Research, 33(8), pp. 2057 – 2065.
