Αναιμία και Ισορροπημένη Διατροφή [ΟΔΗΓΟΣ]

Αρθρογράφος Πάρης Παπαχρήστος

Πάρης Παπαχρήστος

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc.
Ιδρυτής του medNutrition.gr – Συγγραφέας

Είναι πολύ πιθανό η αναιμία να είναι μια έννοια που έχεις ξανακούσει. Φράσεις όπως:

  • είσαι χλωμός, μήπως έχεις αναιμία;
  • να τρως κρέας για να μην πάθεις αναιμία
  • είσαι κουρασμένος και αδύναμος; Να ελέγξεις το ενδεχόμενο της αναιμίας
  • πέφτουν τρίχες από τα μαλλιά σου; Μήπως έχεις αναιμία;

ίσως να σου είναι πολύ γνώριμες. 

Στις Συνεδρίες μου για την Αναιμία

Στην καθημερινή διαιτολογική μου πράξη, συναντώ πολλούς ανθρώπους με ζητήματα αναιμίας, γεγονός που χρήζει διατροφικής παρακολούθησης και υποστήριξης. Αρκετοί είναι εκείνοι που, πιθανώς, μετά τα αποτελέσματα των αιματολογικών τους εξετάσεων, λαμβάνουν τη διάγνωση της αναιμίας, καθώς και τη συμβουλή του γιατρού τους να αναζητήσουν διατροφική υποστήριξη.

Παρακολουθείς τις Αιματολογικές Εξετάσεις;

Συχνά παρατηρώ, όμως, το φαινόμενο της έλλειψης ενημέρωσης και προσοχής, σε ό,τι αφορά την αναιμία. Πολλοί που με επισκέφθηκαν για διαφορετικό λόγο, δεν γνώριζαν πως χρειάζονται διατροφική υποστήριξη για την αναιμία. Η αναιμία είναι ένα εύρημα που ανακαλύπτουμε στην πορεία, ανατρέχοντας στις πρόσφατες αιματολογικές εξετάσεις, τις οποίες πάντα σου ζητάω.

Να ζητάς τη Γνώμη του Γιατρού σου

Σε ότι αφορά την κατανόηση της έλλειψης σιδήρου, υπάρχουν πολλά εργαλεία που μπορούν να σε βοηθήσουν. Αρχικά, ο γιατρός σου θα αξιολογήσει το ιατρικό σου ιστορικό, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στους δείκτες της αιμοσφαιρίνης, του σιδήρου, του αιματοκρίτη και της φερριτίνης.

Ο ρόλος του Διαιτολόγου

Στη συνέχεια, ένα προσεκτικό διατροφικό ιστορικό θα μας βοηθήσει να εντοπίσουμε τις πηγές σιδήρου που σου αρέσει να καταναλώνεις, καθώς και εκείνες που αποφεύγεις. Σκοπός μας είναι να δομήσουμε ένα εξατομικευμένο πλάνο διατροφής που θα καλύπτει πάντα τις ανάγκες σου και θα συμφωνεί με τις διατροφικές σου προτιμήσεις. Στη συνέχεια, θα σου παραθέσω χρήσιμες πληροφορίες για τις φυτικές και ζωικές πηγές του σιδήρου. 

Πως συνδέεται ο Σίδηρος με την Αναιμία;

Σε ό,τι αφορά την αναιμία, ο Σίδηρος (Fe) είναι το πρώτο θρεπτικό συστατικό, το οποίο θα πρέπει να σε ενδιαφέρει. Μπορείς να βρεις τον σίδηρο σε πολλών ειδών τρόφιμα. Δες στον παρακάτω πίνακα μερικές καλές διατροφικές πηγές σιδήρου και βρες ποιες ταιριάζουν καλύτερα σε εσένα.

Διατροφικές Πηγές Σιδήρου

Φυτικές ΠηγέςΖωικές Πηγές 
Σπανάκι (2,7 mg/100g)Κρέας Συκωτιού (4,78 mg/100g)
Όσπρια (ποικίλλει)Ψάρι (ποικίλλει)
Σπόροι Κολοκύθας (3,3 mg/100g)Γαλοπούλα (1,17 mg/100g)
Μπρόκολο (0,73 mg/100g)Κόκκινο Κρέας (3,53 mg/100g)
Κινόα  (2,88 mg/100g)Κοτόπουλο (0,50 mg/100g)

Μορφές Σιδήρου και Βιοδιαθεσιμότητα

Ο σίδηρος διακρίνεται σε αιμικός ή μη αιμικός, αναλόγως που τον συναντάς. Το κριτήριο είναι το αν βρίσκεται συνδεδεμένος με αίμη ή όχι. Ο σίδηρος που συναντάς στα ζωικά τρόφιμα είναι περίπου κατά 40% συνδεδεμένος σε αίμη και κατά 60% ελεύθερος. Για το λόγο αυτό, χαρακτηρίζεται ως αιμικός σίδηρος. Αντιθέτως, ο σίδηρος που συναντάς σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης είναι 100% ελεύθερος, για αυτό λέγεται μη αιμικός.

Χρήσιμο Tip

Γνώριζες ότι το συκώτι, ανεξαρτήτως από που προέρχεται (π.χ. κοτόπουλο, μοσχάρι) περιέχει αιμικό σίδηρο σε ποσοστό 60%; 

Εκτιμάται ότι το 85-90% της πρόσληψης του σιδήρου προέρχεται από τον μη αιμικό ενώ το 10-15% προέρχεται από τον αιμικό.

Διάβασε, επίσης: Μέταλλα & Ιχνοστοιχεία στη Διατροφή σου [ΟΔΗΓΟΣ]

Στον οδηγό, αυτό, θα βρεις αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με τις μορφές του σιδήρου, τα τρόφιμα τα οποία τον περιέχουν, χρήσιμα tips για να επιτύχεις τη μέγιστη δυνατή απορρόφηση καθώς και πολλά περισσότερα.

Πόση ποσότητα Σιδήρου χρειάζεσαι καθημερινά;

Οι καθημερινές σου ανάγκες σε σίδηρο εξατομικεύονται. Εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από:

  • το φύλο
  • την ηλικία
  • τις καταστάσεις υγείας όπως εγκυμοσύνη ή θηλασμός

Στον πίνακα που ακολουθεί, μπορείς να δεις τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη σιδήρου.

ΗλικίαΆντρεςΓυναίκεςΕγκυμοσύνηΘηλασμός
0-6 μηνών0,27 mg0,27 mg
7-12 μηνών11 mg11 mg
1-3 ετών7 mg7 mg
4-8 ετών10 mg10 mg
9-13 ετών 8 mg8 mg
14-18 ετών11 mg15 mg27 mg10 mg
19-50 ετών8 mg18 mg27 mg9 mg
51+ ετών8 mg8 mg

Οι διατροφικές αυτές συστάσεις καλύπτουν τις ανάγκες του γενικού πληθυσμού σε σίδηρο, σε ποσοστό 97 – 98% και χρησιμοποιούνται από τους επαγγελματίες υγείας για τον σχεδιασμό ενός ισορροπημένου πλάνου διατροφής. 

Ποια είναι τα στάδια έλλειψης σιδήρου;

Όταν ο οργανισμός σου δεν προσλαμβάνει την ποσότητα σιδήρου που χρειάζεται, είτε συντρέχει κάποιος παθολογικός λόγος και αποτυγχάνει να την απορροφήσει, ξεκινά μία νέα παθολογική κατάσταση που ονομάζεται έλλειψη σιδήρου. 

Η έλλειψη σιδήρου είναι, συνεχώς, εξελισσόμενη, και σε περίπτωση που δεν αντιμετωπιστεί άμεσα με διατροφική υποστήριξη, τα συμπτώματα κλιμακώνονται και οι εργαστηριακές τιμές του δεικτών του σιδήρου ξεκινούν να μειώνονται.

Πρώτο στάδιο: Εξάντληση αποθηκών σιδήρου

Στο πρώτο αυτό στάδιο, παρατηρείται μείωση των αποθεμάτων του οργανισμού σε σίδηρο. Ακόμα η έλλειψη δεν είναι εμφανής στην εργαστηριακή τιμή του σιδήρου. Ωστόσο, ο πιο ευαίσθητος δείκτης που μπορεί να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε άμεσα το πρόβλημα είναι η φερριτίνη. Θα μπορούσαμε να πούμε πως η φερριτίνη είναι μία πρωτεΐνη που παίζει το ρόλο του ‘’αποθηκάριου’’ σε ότι αφορά τον σίδηρο. 

Δεύτερο στάδιο: Σιδηροπενία χωρίς αναιμία

Στο δεύτερο στάδιο, δεν έχει επηρεαστεί ακόμα η τιμή της αιμοσφαιρίνης σου, ωστόσο μία αιματολογική εξέταση θα δείξει ένα σύνολο μειωμένων τιμών και ο γιατρός σου θα σε συμβουλεύσει να δράσεις άμεσα για να περιοριστεί το πρόβλημα. 

Τρίτο στάδιο: Σιδηροπενική αναιμία

Η σιδηροπενική αναιμία είναι ο συχνότερος τύπος αναιμίας και επέρχεται μετά από παρατεταμένη έλλειψη σιδήρου στον οργανισμό. Η γενική εξέταση αίματος δείχνει μία σειρά μειωμένων τιμών σε ό,τι αφορά τα επίπεδα σιδήρου, φερριτίνης και αιμοσφαιρίνης.

Στην παρακάτω ενότητα θα μάθεις που οφείλεται, ποια η συμπτωματολογία της και πως μπορείς να τη διαγνώσεις.

Σιδηροπενική Αναιμία: Συμπτώματα και Διάγνωση

Σε τί οφείλεται;

Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ένωση Ογκολογίας, η έλλειψη σιδήρου είναι η πιο κοινή αιτία αναιμίας. 

Στην Ευρώπη, υπολογίζεται πως μία στις τρεις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας πάσχει από σιδηροπενική αναιμία.

Υπάρχουν, ωστόσο, πολλοί λόγοι για τους οποίους ένα άτομο μπορεί να εμφανίσει έλλειψη σιδήρου: 

1. Ανεπαρκής Πρόσληψη Σιδήρου

Όταν δε λαμβάνεις αρκετή ποσότητα σιδήρου από την διατροφή σου, κάνει την εμφάνιση της η έλλειψη σιδήρου στο σώμα σου. Ακόμα και αν για μικρό χρονικό διάστημα ελαττώσεις ή αποφύγεις τελείως τροφές όπως το κρέας, τα αβγά και μερικά πράσινα φυλλώδη λαχανικά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο, είναι αρκετό για να δημιουργηθεί έλλειψη σιδηρου στο σώμα σου.

2. Εγκυμοσύνη ή Απώλεια Αίματος λόγω Εμμήνου Ρύσεως

Αν είσαι έγκυος ή κατά την περίοδο σου έχεις μεγάλη απώλεια αίματος, μπορεί να εμφανίσεις έλλειψη σιδήρου.

Διάβασε, επίσης:  Εγκυμοσύνη και Διατροφή. Τι είναι καλό να τρώει μία έγκυος; [ΟΔΗΓΟΣ

3. Εσωτερική Αιμορραγία

Ορισμένες κλινικές καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν εσωτερική αιμορραγία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:

  • έλκος στομάχου
  • πολύποδες στο πεπτικό σύστημα
  • καρκίνος του παχέος εντέρου

Χρήσιμο Tip

Όλες, αυτές, οι καταστάσεις χαρακτηρίζονται από σοβαρά συμπτώματα. Σε περίπτωση που σου συμβαίνει κάτι τέτοιο, πρέπει να επικοινωνήσεις άμεσα με το γιατρό σου για να λάβεις την ενδεδειγμένη θεραπεία. Να θυμάσαι να ακούς το σώμα σου όταν σου μιλάει μέσω συμπτωμάτων και να δίνεις πάντα προσοχή σε αυτό που αισθάνεσαι.

4. Αδυναμία Απορρόφησης Σιδήρου

Ορισμένες διαταραχές ή χειρουργικές επεμβάσεις που επηρεάζουν το γαστρεντερικό σύστημα, μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σου απορροφά το σίδηρο. Ακόμα κι αν λαμβάνεις αρκετό σίδηρο από την διατροφή σου, υπάρχουν καταστάσεις όπως η κοιλιοκάκη ή χειρουργικές επεμβάσεις στο γαστρεντερικό σύστημα (π.χ. γαστρική παράκαμψη) οι οποίες είναι ικανές να περιορίσουν την ποσότητα σιδήρου που ο οργανισμός θα απορροφήσει, εν τέλει.

5. Ενδομητρίωση

Η ενδομητρίωση είναι μία γυναικολογική πάθηση, η οποία χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και συνδέεται με την εμφάνιση  σιδηροπενικής αναιμίας. Υπάρχει περίπτωση να συμβαίνει απώλεια αίματος, την οποία αργείς να αντιληφθείς.

Ποια είναι τα συμπτώματα της Σιδηροπενικής Αναιμίας;

Ακολουθούν 10 σημεία και συμπτώματα ανεπάρκειας σιδήρου, ξεκινώντας από τα πιο συνηθισμένα. Τα συμπτώματα αυτά λειτουργούν ως προειδοποιητικό καμπανάκι, προκειμένου να αναζητήσει κανείς ιατρική βοήθεια.

Ασυνήθιστη Κούραση

Παρατηρείται σχεδόν στους μισούς που έχουν  αναιμία. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα σου χρειάζεται σίδηρο για να παράγει μια πρωτεΐνη που ονομάζεται αιμοσφαιρίνη, η οποία βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η αιμοσφαιρίνη βοηθά στη μεταφορά οξυγόνου στο σώμα. Όταν το σώμα σου δεν έχει αρκετή αιμοσφαιρίνη, λιγότερο οξυγόνο φτάνει στους ιστούς και τους μύες σου, στερώντας τους την ενέργεια. Εκεί οφείλεται η εξάντληση που έχεις παρατηρήσει εκείνη την χρονική περίοδο.

Ωχρότητα

Η αιμοσφαιρίνη προσδίδει στο αίμα το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα του, έτσι τα χαμηλά επίπεδα κατά την έλλειψη σιδήρου καθιστούν το αίμα λιγότερο κόκκινο. Για το λόγο αυτό, το δέρμα μπορεί να χάσει το υγιές, ρόδινο χρώμα του σε άτομα με έλλειψη σιδήρου. Αυτή η ωχρότητα σε άτομα με ανεπάρκεια σιδήρου μπορεί να εμφανιστεί σε όλο το σώμα ή μπορεί να περιορίζεται σε μία περιοχή, όπως το πρόσωπο, τα ούλα, στο εσωτερικό των χειλιών, στα κάτω βλέφαρα ή ακόμη και στα νύχια. 

Δυσκολία στην Αναπνοή (Δύσπνοια)

Με δεδομένο ότι καθήκον της αιμοσφαιρίνης είναι η μεταφορά οξυγόνου σε όλο το σώμα, σε κατάσταση έλλειψης αιμοσφαιρίνης, οι μύες δε λαμβάνουν αρκετό οξυγόνο. Ως αποτέλεσμα, ο ρυθμός αναπνοής αυξάνεται, καθώς το σώμα σου προσπαθεί να αναπληρώσει τις ανάγκες του σε οξυγόνο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η δύσπνοια είναι ένα σύνηθες σύμπτωμα. Αρχικά, η δυσκολία εμφανίζεται σε καταστάσεις έντονης φυσικής δραστηριότητας, όμως σε προχωρημένη έλλειψη επηρεάζονται ακόμα και ήπιες δραστηριότητες, όπως το περπάτημα.

Πονοκέφαλοι και Ζάλη

Η έλλειψη σιδήρου μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους. Η χαμηλή αιμοσφαιρίνη αποτυγχάνει να οξυγονώσει, επαρκώς, τον εγκέφαλο. Ως αποτέλεσμα, τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο μπορούν να διογκωθούν, προκαλώντας πίεση και πονοκεφάλους. Παρόλο που η κεφαλαλγία (πονοκέφαλος) είναι ένα σύμπτωμα που μπορεί να οφείλεται και σε άλλες παθήσεις, όταν επαναλαμβάνεται συχνά και συνδυάζεται με ζάλη, θα πρέπει να διερευνηθεί και το ενδεχόμενο έλλειψης σιδήρου.

Αίσθημα Παλμών της Καρδιάς (Αρρυθμία ή Ταχυκαρδία)

Η έλλειψη σιδήρου σημαίνει ότι η καρδιά πρέπει να εργαστεί πολύ σκληρά για να μεταφέρει οξυγόνο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς ή στην αίσθηση ότι η καρδιά σου χτυπάει ασυνήθιστα γρήγορα.

Ξηρά και κατεστραμμένα Μαλλιά και Δέρμα

Το ξηρό και ταλαιπωρημένο δέρμα και τα ξηρά/κατεστραμμένα μαλλιά μπορεί να είναι σημάδια έλλειψης σιδήρου.  Αυτό συμβαίνει επειδή όταν το σώμα σου αντιμετωπίζει έλλειψη σιδήρου, κατευθύνει το περιορισμένο οξυγόνο του σε πιο σημαντικές λειτουργίες, όπως όργανα και οι ιστοί. 

Οίδημα και Πόνος στην Γλώσσα και στο Στόμα

Μερικές φορές, μία καλή παρατήρηση της στοματικής κοιλότητας μπορεί να δώσει μια σαφή ένδειξη ύπαρξης αναιμίας. Σημάδια όπως πρήξιμο, φλεγμονή ή μειωμένη ερυθρότητα στη γλώσσα, καθώς και ξηροστομία, ρωγμές ή έλκη του στόματος, χρίζουν περαιτέρω διερεύνησης, οπότε και να επισκεφθείτε τον ιατρό σας.

Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών

Η έλλειψη σιδήρου έχει συνδεθεί με το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών. Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι μια έντονη επιθυμία να κινήσεις τα πόδια σου σε ηρεμία, ενώ συχνά διαταράσσει τον ύπνο. Παρόλο που ο μηχανισμός σύνδεσης με την αναιμία δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητός, 25% αυτών που εμφανίζουν αυτό το σύνδρομο έχουν χαμηλές τιμές σιδήρου. Μάλιστα, χαμηλότερες τιμές σιδήρου έχουν συσχετιστεί με βαρύτερη συμπτωματολογία. 

Εύθραυστα Νύχια σε σχήμα κουταλιού

Ένα πολύ λιγότερο κοινό σύμπτωμα ανεπάρκειας σιδήρου είναι τα εύθραυστα ή σε σχήμα κουταλιού νύχια, μια κατάσταση που ονομάζεται κοιλονυχία.

Άλλα πιθανά Σημάδια

Υπάρχουν πολλά άλλα σημάδια που γεννούν υποψίες ότι οι τιμές σιδήρου είναι χαμηλές. Αυτά τείνουν να είναι λιγότερο συχνά και μπορούν να συνδεθούν με πολλές καταστάσεις εκτός από τον χαμηλό σίδηρο:

  • Αίσθημα άγχους
  • Κρύα χέρια και πόδια 
  • Πιο συχνές λοιμώξεις

Χρήσιμο Tip

Όταν εφαρμόζεις μια δίαιτα ενός φίλου/ης σου, όταν ακολουθείς μιας άκρως στερητική δίαιτα που σταδιακά σου προκαλεί ελλείψεις θρεπτικών συστατικών και επηρεάζει τα επίπεδα σιδήρου στο αίμα, σκέψου αν τελικά με αυτό τον τρόπο προσεγγίζεις το στόχο σου ή απομακρύνεσαι από αυτόν!

Πώς γίνεται η διάγνωση της σιδηροπενικής αναιμίας;

Δεν αρκεί να έχεις κάποια από τα παραπάνω συμπτώματα, η σιδηροπενική αναιμία πρέπει να επαληθευτεί και από αιματολογικές εξετάσεις, προκειμένου να καταλήξει ο γιατρός που σε παρακολουθεί στη διάγνωση. 

Επιγραμματικά σου αναφέρω τον ρόλο του κάθε αιματολογικού δείκτη:

Αιμοσφαιρίνη

Είναι η σημαντικότερη πρωτεΐνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Εξασφαλίζει τη μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες σου προς τους ιστούς σου καθώς και την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα από τα κύτταρα σου.

Αιματοκρίτης

Eίναι ένας δείκτης ο οποίος απεικονίζει το ποσοστό του αίματος που καταλαμβάνεται από τα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Φερριτίνη

Eίναι μία πρωτεΐνη που βρίσκεται στο εσωτερικό των κυττάρων σου. Είναι υπεύθυνη για την αποθήκευση του σιδήρου, έτσι ώστε ο οργανισμός σου να διαθέτει πάντα επαρκή αποθέματα.

Παρακάτω σου παραθέτω τις φυσιολογικές τιμές για τους αιματολογικούς δείκτες καθώς και τα κατώφλια διάγνωσης της  αναιμίας. 

ΔείκτηςΆντρεςΓυναίκεςΕγκυμονούσες Γυναίκες
Φυσιολογικές ΤιμέςΑναιμίαΦυσιολογικέςΑναιμίαΦυσιολογικέςΑναιμία
Αιμοσφαιρίνη (g/dl)14-18<1412-16<1210-16<10
Αιματοκρίτης (%)42-52<3036-48<30Οι φυσιολογικέ τιμές μπορεί να είναι χαμηλότερες.
Φερριτίνη(ng/ml)40-200<3040-200<3040-200<30

Αφού έχεις ολοκληρώσεις τις αιματολογικές εξετάσεις σου, το καλύτερο που μπορείς να κάνεις είναι να επικοινωνήσεις με τον γιατρό σου που σου τις έγραψε, ο οποίος έχοντας την πλήρη εικόνα του ιατρικού σου φακέλου, αλλά και των προγενέστερων εξετάσεων, θα μπορέσει να σου δώσει μία ασφαλέστερη καθοδήγηση.

Εάν όμως εμπίπτεις σε μία από τις ομάδες που θα σου εξηγήσω στη συνέχεια, καλό θα ήταν να ζητήσεις ιατρικές συμβουλές για προληπτικούς λόγους.

Σιδηροπενική Αναιμία: Ποιοι πρέπει να προσέχουν περισσότερο

Καλό είναι κάθε χρόνο να μην ξεχνάς τις αιματολογικές σου εξετάσεις και να συμβουλεύεσαι πάντα το γιατρό σου. Υπάρχουν όμως μερικές ομάδες ανθρώπων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης σιδηροπενικής αναιμίας. Αν λοιπόν ανήκεις σε μία από τις παρακάτω κατηγορίες, είναι ακόμα πιο σημαντικό να μην αμελείς το ετήσιο check – up σου.

Ομάδες Κινδύνου για Αναιμία

Γυναίκες σε Αναπαραγωγική Ηλικία

Εάν έχεις μεγάλη απώλεια αίματος κατά την περίοδο, αυτό δημιουργεί τις προϋποθέσεις για απώλεια σιδήρου. 

Εγκυμονούσες και Θηλάζουσες

Σε περίπτωση που είτε είσαι έγκυος, είτε μόλις έχεις αποκτήσει παιδί και διανύεις την περίοδο του θηλασμού, οι ανάγκες σου σε σίδηρο είναι αυξημένες. Μία σωστά σχεδιασμένη διατροφή θα σε βοηθήσει να τις καλύψεις και να εξασφαλίσεις την καλύτερη δυνατή υγεία για εσένα και το παιδί.

Τραυματισμός ή Χειρουργείο

Ένας σοβαρός τραυματισμός ή κάποιο χειρουργείο μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλη απώλεια αίματος. Αν σου συμβαίνει κάτι τέτοιο, είναι πιθανό οι τιμές σου σιδήρου σου να μειωθούν και να χρειαστείς ιατρική και διατροφική παρακολούθηση για να τις αποκαταστήσεις.

Χορτοφάγοι

Αν είσαι χορτοφάγος και έχεις αποκλείσει όλα ζωικά τρόφιμα, είτε μέρος αυτών από τη διατροφή σου, η παρακολούθηση των επιπέδων σιδήρου είναι κάτι που θα σε απασχολήσει. Φυσικά,  η διατήρηση της υγείας σου είναι κάτι απολύτως εφικτή, ακολουθώντας μια χορτοφαγική διατροφή. Θα σου φανούν πολύ χρήσιμες μερικές διατροφικές συμβουλές που θα σου δώσω στη συνέχεια, σχετικά με φυτικές πηγές σιδήρου και έξυπνους συνδυασμούς τροφίμων.

Ασθενείς με Πεπτικό Έλκος

Το πεπτικό έλκος είναι μία ιατρική κατάσταση που συνεπάγεται απώλεια αίματος. Σε αυτή την περίπτωση, συμπληρωματικά πάντα με τις συμβουλές του γιατρού σου, θα χρειαστείς εξατομικευμένες διατροφικές συμβουλές. 

Πότε πρέπει να ανησυχήσω με την Αναιμία;

Η αναιμία είναι μια κλινική κατάσταση πλήρως αντιμετωπίσιμη, με τα σημερινά ιατρικά και διατροφικά μέσα. Σε περίπτωση που λάβεις μία διάγνωση αναιμίας, δεν υπάρχει κανένας λόγος να πανικοβληθείς, καθώς είναι βέβαιο πως με τη σωστή διαχείριση και θεραπεία η ποιότητα της ζωής σου δε θα επηρεαστεί καθόλου. Προϋπόθεση όμως, είναι να αναζητήσεις την ενδεδειγμένη βοήθεια.

Σε πόσο καιρό θα φτιάξουν οι τιμές του Σιδήρου σου;

Οι τιμές στις αιματολογικές σου εξετάσεις θα αρχίσουν να βελτιώνονται μόλις λάβεις την βοήθεια που  χρειάζεσαι. Η ταχύτητα με την οποία θα επανακάμψεις εξαρτάται από τη σοβαρότητα του αιτίου που προκάλεσε την αναιμία. Για παράδειγμα, αν αποφάσισες να γίνεις χορτοφάγος και δεν γνώριζες πως να συνδυάζεις έξυπνα τις τροφές σου, αρκούν μερικοί μήνες με σωστή διατροφική εκπαίδευση. Εάν σου έχει συμβεί κάποιο ατύχημα ή τραυματισμός, η βελτίωση των επιπέδων του σιδήρου σου εξαρτάται από την αποκατάσταση της υγείας σου.

Αναιμία και Καρδιαγγειακά

Είναι πολύ σημαντικό να εντοπίσεις έγκαιρα τα προειδοποιητικά σημάδια, διότι αν η αναιμία δεν τεθεί υπό έλεγχο, μπορεί να εξελιχθεί σε βάρος του καρδιαγγειακού σου συστήματος. 

Εάν αγνοήσεις αυτά τα καμπανάκια και θεωρήσεις για παράδειγμα ότι απλά κουράστηκες ή ότι μεγάλωσες σε ηλικία και οι αντοχές σου εμφανίζουν πτώση, η αναιμία θα επιβαρύνει την καρδιά σου. 

Αυτό ξέρεις που οφείλεται;

Σε συνθήκες μειωμένης αιμοσφαιρίνης (λόγω της έλλειψης σιδήρου), η καρδιά σου πρέπει να εργαστεί περισσότερο για να καλύψει τις ανάγκες που έχει το σώμα σου σε οξυγόνο. Αυτό μακροπρόθεσμα, αυξάνει τον κίνδυνο να παρουσιάσεις καρδιακή βλάβη. 

Σιδηροπενική Αναιμία και Διατροφική Αντιμετώπιση

Μία καλά σχεδιασμένη διατροφή, έρχεται να συμπληρώσει τα ιατρικά μέσα αντιμετώπισης της σιδηροπενικής αναιμίας, με στόχο πάντα την αποκατάσταση της υγείας σου. Υπάρχει πλήθος τροφών στις οποίες μπορείς να βρεις τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το σώμα σου, για να επιτύχει και να διατηρήσει μακροπρόθεσμα υγιή επίπεδα σιδήρου.

Πώς συνδέεται η διατροφή με τη Σιδηροπενική Αναιμία;

Μία διατροφή πλούσια σε σίδηρο, καθώς και σε θρεπτικά συστατικά που ευνοούν την απορρόφηση του, όπως θα σου εξηγήσω στη συνέχεια, είναι ο καλύτερος σύμμαχος σου. Είτε θέλεις να τρέφεσαι υγιεινά για να προστατέψεις τον οργανισμό σου έναντι της αναιμίας και όχι μόνο, είτε έχεις διαγνωστεί με αναιμία και ξεκινάς την προσπάθεια σου να την αντιμετωπίσεις, μία διατροφή πλούσια σε πηγές σιδήρου, αποτελεί ένα πολύ δυνατό όπλο στη φαρέτρα σου.

Ποια τρόφιμα αποτελούν τις καλύτερες Πηγές Σιδήρου;

Όπως σου υποσχέθηκα προηγουμένως, οι πηγές σιδήρου συνδυάζονται με όλους τους ουρανίσκους. Ό,τι προτιμήσεις ή αποστροφές κι αν έχεις, σίγουρα θα βρεις επιλογές που σου ταιριάζουν. Στον παρακάτω πίνακα, θα σου δείξω ανά ομάδες τροφίμων, ποια τρόφιμα αποτελούν τις καλύτερες πηγές σιδήρου. 

ΚρέαςΨάρια και ΘαλασσινάΌσπρια ΛαχανικάΦρούταΆλλα
Κόκκινο κρέας
3,53 mg/100g
20% ΣΗΠ
Σαρδέλα
2,9 mg/100g
16% ΣΗΠ
Φακές
6,51 mg/100g
36% ΣΗΠ
Σπανάκι
1,05 mg/100g
6% ΣΗΠ
Δαμάσκηνο
0,17 mg/100g
1% ΣΗΠ
Ελιές
0,31 mg/100g
2% ΣΗΠ
Συκώτι
4,78 mg/100g
26% ΣΗΠ
Γαρίδες
2g mg/100g
11% ΣΗΠ
Μαυρομάτικα φασόλια
5,68 mg/100g
31% ΣΗΠ
Λιαστές ντομάτες
9,09 mg/100g
50% ΣΗΠ
Αποξηραμένα βερύκοκα
2,66 mg/100g
15% ΣΗΠ
Εμπλουτισμένα τρόφιμα με σίδηρο (π.χ. δημητριακά)
Κοτόπουλο
0,50 mg/100g
3% ΣΗΠ
Καλαμάρι
0,9 mg/100g
5% ΣΗΠ
Κόκκινα φασόλια
1,54 mg/100g
9% ΣΗΠ
Αρακάς
1,47 mg/100g
8% ΣΗΠ
Σταφύλι
0,26 mg/100g
1% ΣΗΠ
Γαλοπούλα
1,17 mg/100g
7% ΣΗΠ
Μπακαλιάρο
1,3 mg/100g
7% ΣΗΠ
Ρεβύθια
1,08 mg/100g
6% ΣΗΠ
Αγγούρι
0,22 mg/100g
1% ΣΗΠ
Ροδάκινο
0,25 mg/100g
1% ΣΗΠ
Χοιρινό Κρέας
1,28 mg/100g
7% ΣΗΠ
Λιθρίνι
4,32 mg/100g
23% ΣΗΠ


Κουκιά
2,16 mg/100g
12% ΣΗΠ
Σέσκουλο
1,8 mg/100g
10% ΣΗΠ
Κεράσι
0,36 mg/100g
2% ΣΗΠ

Όλες οι παραπάνω ποσότητες αφορούν σε μαγειρεμένα τρόφιμα.

Πώς να αυξήσεις την Απορρόφηση Σιδήρου από τα τρόφιμα;

Όπως σου ανέφερα παραπάνω, υπάρχουν διαφορετικές μορφές σιδήρου. Ο αιμικός και ο μη αιμικός σίδηρος δεν απορροφώνται στον ίδιο βαθμό. Η πραγματική απορρόφηση εξαρτάται αφενός από το είδος του σιδήρου και αφετέρου από τις αποθήκες σιδήρου που ήδη διαθέτει ο οργανισμός σου. Δηλαδή, εάν τα αποθέματα σιδήρου μειώνονται, ο οργανισμός σου θα προσπαθήσει να μεγιστοποιήσει την απορρόφηση του σιδήρου, για να αναπληρώσει τις ανάγκες σου. 

Θα σου δείξω λοιπόν μερικούς έξυπνους συνδυασμούς τροφών που μπορείς να επιλέγεις για τα γεύματα σου, καθώς μερικές τροφές ευνοούν την απορρόφηση του σιδήρου και άλλες την εμποδίζουν. 

Τροφές που προωθούν την Απορρόφηση του Σιδήρου

Αυτές οι τροφές μπορούν να αποτελέσουν έναν πολύ καλό σου σύμμαχο, για να αυξήσεις την απορρόφηση από τον μη αιμικό σίδηρο που προσλαμβάνεις. Η βιταμίνη C λειτουργεί μετατρέποντας τον μη αιμικό σίδηρο, που προέρχεται από τις φυτικές πηγές που σου εξήγησα παραπάνω, σε μορφή εύκολα απορροφήσιμη από το σώμα σου. 

Μάλιστα, μία μελέτη έδειξε πως η πρόσληψη 100 mg βιταμίνης C σε ένα γεύμα, αύξησε την απορρόφηση σιδήρου κατά 67%. 

Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη C

Μερικά παραδείγματα τροφών πλούσιων σε βιταμίνη C, που σου προτείνω να εντάξεις στα γεύματα σου, είναι τα εξής:

ΤροφέςΒΙιταμίνη C (mg)/100gΒιταμίνη C (mg)/ΜΕΡΙΔΑ
Πορτοκάλι (1 φλιτζάνι)59,197,5
Ντομάτα (1 μέτρια)13,729
Μπρόκολο (1 φλιτζάνι)91,369,4
Πιπεριά (1 φλιτζάνι)128118
Φράουλα (1 φλιτζάνι)58,8136
Γκρειπφρουτ(1 φλιτζάνι)3785,1
Ακτινίδιο (1 φρούτο)74,756
Κουνουπίδι (1 φλιτζάνι)48,253
Λάχανο (1 φλιτζάνι)36,633
Αρακάς (1 φλιτζάνι)4058

Μήπως έχεις ακούσει πως τα λαχανικά ‘’χάνουν’’ βιταμίνες κατά το μαγείρεμα;

Αυτό είναι εν μέρει αλήθεια, στο βράσιμο για παράδειγμα, η ντομάτα μπορεί να χάσει έως 60% της βιταμίνης C. Υπάρχουν ωστόσο μερικά tips για να κρατήσεις όλες τις βιταμίνες στη θέση τους!

  • Βράσε τα λαχανικά σου για λιγότερο από 15 λεπτά.
  • Χρησιμοποίησε όσο το δυνατόν λιγότερο νερό.
  • Κάνε το ξεφλούδισμα αφού μαγειρευτούν τα λαχανικά σου, για να συγκρατήσεις τις βιταμίνες.
  • Κράτα το καπάκι της κατσαρόλας κλειστό.
  • Μην κόβεις τα λαχανικά σε μικρά κομμάτια πριν τα μαγειρέψεις.

Χρήσιμο Tip

Μπορείς πάντα να καταναλώσεις τα λαχανικά σου ωμά. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, θα αποτελέσουν ένα δροσιστικό σνακ!

Τρόφιμα με βιταμίνη Α και β – καροτένιο

Η βιταμίνη Α  καθώς και το β – καροτένιο, μπορούν επίσης, να συνδυαστούν αποτελεσματικά με τις πηγές σιδήρου που επιλέγεις να καταναλώνεις.

Η βιταμίνη Α μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση του σιδήρου έως και 200%, ενώ το β – καροτένιο κατά 300%! 

Παρακάτω, θα σου δείξω μερικές τροφές πλούσιες σε αυτά τα συστατικά:

Τροφές β-καροτένιο μg/100gβ-καροτένιο (μg)/ μερίδα (1 φλιτζάνι)
Καρότα82809110
Σπανάκι36701223
Λάχανο88232205
Κόκκινες
πιπεριές
16201490
Βερίκοκα10901690
Πορτοκάλια71131
Ροδάκινα162249

Νοστίμισε τα φαγητά σου με κρεμμύδι και σκόρδο!

Είμαι σίγουρος πως όταν ξεκινάς το μαγείρεμα της πλειοψηφίας των φαγητών σου, χρησιμοποιείς ψιλοκομμένο κρεμμύδι και σκόρδο. Περίμενες ότι θα σε βοηθήσουν και στην απορρόφηση του φυτικού σιδήρου; Κι όμως, η προσθήκη κρεμμυδιού σε ένα γεύμα με φυτικό σίδηρο, αυξάνει την απορρόφηση κατά 27%, ενώ η προσθήκη σκόρδου κατά 16%. Ίσως να αναρωτιέσαι που οφείλεται αυτό το γεγονός. Ο υπεύθυνος λοιπόν, ακούει στο όνομα θειούχα αμινοξέα, τα οποία είναι παρόντα και στο κρεμμύδι και στο σκόρδο.

Κρέας, ψάρι και πουλερικά

Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, το κρέας το ψάρι και τα πουλερικά αποτελούν από μόνα τους τις ιδανικές πηγές σιδήρου για τη διατροφή σου. 

Όμως, έχει αποδειχθεί ότι η προσθήκη βόειου κρέατος, κοτόπουλου ή ψαριού σε ένα γεύμα με φυτικές πηγές σιδήρου, αυξάνει την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου κατά 2-3 φορές! 

Παρακάτω, σου παραθέτω μερικές συνταγές που μπορείς να δοκιμάσεις, για να πετύχεις αυτόν τον συνδυασμό:

  • Σπανακόρυζο με αυγό
  • Φακές με χταπόδι
  • Κοτόπουλο με σπανάκι
  • Φασόλια με καλαμπόκι

Χρήσιμο Tip

Πιες 1 ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκάλι, 20 λεπτά πριν καταναλώσεις κρέας 

 

Συνδυασμοί και Διατροφική Συμπεριφορά

Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελα μέσα από αυτό το άρθρο είναι να σε αγχώσω χωρίς λόγο. Αν δεν έχεις λάβει διάγνωση αναιμίας ή αν δεν υπάρχει κάποιο σχετικό ιστορικό, δεν υπάρχει λόγος να ασχοληθείς με αυτή τη λεπτομέρεια και να αφαιρέσεις από την ποικιλία και τη γευστική ικανοποίηση της διατροφής σου. Οι παρακάτω συνδυασμοί αποτελούν οδηγίες για εκείνους που πραγματικά χρειάζονται να μεγιστοποιήσουν την απορρόφηση του σιδήρου. 

Ποια τρόφιμα να αποφεύγεις και γιατί

Όπως είδαμε, υπάρχουν τρόφιμα που λειτουργούν ως ενισχυτές της απορρόφησης του σιδήρου. Στον αντίποδα, υπάρχουν τρόφιμα που σε εμποδίζουν να απορροφήσεις την ποσότητα που χρειάζεσαι. Επομένως, δες παρακάτω ποιες τροφές είναι καλό να αποφεύγεις να συνδυάζεις με πηγές σιδήρου. 

1. Τρόφιμα που περιέχουν φυτικό οξύ

Το φυτικό οξύ μπορεί να εμποδίσει την απορρόφηση σου από 18 έως 82%.

Ωστόσο, εάν θυμάσαι να προσθέτεις στα γεύματα σου μία από τις τροφές που ενισχύουν την απορρόφηση, όπως οι τροφές που είναι πλούσιες σε βιταμίνη C, η αρνητική επίδραση του φυτικού οξέος εξουδετερώνεται. Και τώρα θα με ρωτήσεις που βρίσκεται το φυτικό οξύ. Παρακάτω σου έχω μερικά παραδείγματα:

  • δημητριακά ολικής αλέσεως
  • λευκά δημητριακά 
  • σόγια
  • ξηροί καρποί
  • όσπρια

Χρήσιμο Tip

Μήπως σου αρέσουν τα δημητριακά για πρωινό ή σνακ; Πλέον, η βιομηχανία τροφίμων παρέχει μία γκάμα από επιλογές δημητριακών εμπλουτισμένων με πυροφωσφορικό σίδηρο. Τα καλά νέα είναι ότι ο πυροφωσφορικός σίδηρος δεν συμπλοκοποιείται με το ασβέστιο, όπως θα δούμε παρακάτω. Επομένως, η απορρόφηση του δε μειώνεται καθόλου, ακόμα και αν συνδυάσεις τα δημητριακά σου με ένα μπολ γάλα ή γιαούρτι.

Μούλιασε τα Όσπρια

Τα όσπρια είναι ιδιαιτέρως θρεπτικά τρόφιμα, που είναι πάντα επιθυμητά στη διατροφή σου. Υπάρχει λοιπόν μία πολύ εύκολη λύση για να μειώσεις τη δράση των φυτικών οξέων. Δοκίμασε να μουλιάσεις τα όσπρια σου, πριν τα μαγειρέψεις. Μερικές ώρες στο νερό είναι αρκετές για να μειωθεί σημαντικά η επίδραση των φυτικών οξέων στην απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό σου.

Ναι στα Ζυμώμενα Τρόφιμα

Μήπως είσαι φαν του ψωμιού και των παραγώγων του; Και σε αυτή την περίπτωση, έχω λύση για εσένα! Σου προτείνω λοιπόν να προτιμήσεις τροφές που έχουν υποστεί ζύμωση. Η ζύμωση είναι μια διαδικασία που εξουδετερώνει τα φυτικά οξέα, και επομένως συμβάλλει στην αύξηση της απορρόφησης του σιδήρου. Την επόμενη φορά που θα πας στο φούρνο λοιπόν, θυμήσου να δοκιμάσεις ένα ψωμί με προζύμι και να το συνδυάσεις στη συνέχεια με τα όσπρια ή τη σαλάτα σου.

Τρόφιμα πλούσια σε Ασβέστιο

Το ασβέστιο είναι ένα απαραίτητο μέταλλο για τον οργανισμό σου, το οποίο συμβάλλει ιδιαίτερα στην υγεία των οστών σου. 

Υπάρχουν δεδομένα που δείχνουν ότι μία ποσότητα ασβεστίου της τάξης των 165 mg μειώνει την απορρόφηση του σιδήρου κατά 50-60%. 

Παρόλο που τα αποτελέσματα αυτά προέρχονται από βραχυπρόθεσμες μελέτες που εξέτασαν μεμονωμένα γεύματα, δεν είναι κακή ιδέα να διαχωρίσεις τις καλές πηγές σιδήρου από τις καλές πηγές ασβεστίου στα γεύματα σου, με στόχο πάντα να πετύχεις τη μέγιστη δυνατή απορρόφηση. Διάβασε παρακάτω μερικές καλές πηγές ασβεστίου:

  • γάλα
  • γιαούρτι
  • ξηροί καρποί
  • μπρόκολο, λαχανίδα
  • σαρδέλες, σολομός 

Παράδειγμα Φέτας με Όσπρια

Είμαι σίγουρος πως είναι πολύ πιθανό να συνοδεύεις τα όσπρια σου με ένα κομμάτι φέτα.
Αν δεν πάσχεις από αναιμία, δεν υπάρχει λόγος να το σταματήσεις! Μελέτες δείχνουν πως
η δυσαπορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου ξεκινά όταν η ποσότητα του ασβεστίου του
γεύματος σου υπερβαίνει τα 300 mg. Ένα κομμάτι φέτας 60g περιέχει περίπου 200mg
ασβεστίου.

Τρόφιμα που περιέχουν Πολυφαινόλες

Οι πολυφαινόλες είναι χημικές ενώσεις που μπορείς να τις βρεις σε διάφορες ποσότητες σε φυτικά τρόφιμα και ποτά. Παρακάτω σου παραθέτω μερικές αξιόλογες πηγές πολυφαινολών:

  • Λαχανικά
  • Φρούτα
  • Δημητριακά
  • Όσπρια
  • Τσάι
  • Καφές
  • Κρασί

Εάν σου αρέσει να καταναλώνεις τα συνήθη ροφήματα, δηλαδή τσάι και καφέ, ίσως χρειαστεί να δώσεις λίγο παραπάνω προσοχή, διότι και τα δύο έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες και αναστέλλουν την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου.

Για τους λάτρεις Καφέ ή Τσαγιού

Φυσικά και δεν υπάρχει κανένας λόγος να στερηθείς τα αγαπημένα σου ροφήματα. Η λύση για να μην επηρεάζονται τα αποθέματα σιδήρου του οργανισμού σου, είναι όταν τρως κάποιο γεύμα πλούσιο σε σίδηρο, να φροντίζεις να μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα 1-2 ωρών, μέχρι να πιείς το τσάι σου ή τον καφέ σου.

 

Τηγάνια Cast Iron: Τι γίνεται;

Πλέον στο εμπόριο μπορείς να βρεις τηγάνια και άλλα μαγειρικά σκεύη από ένα υλικό που ονομάζεται χυτοσίδηρος ή αλλιώς cast iron. Πράγματι, αν επιλέξεις να μαγειρέψεις το φαγητό σου σε μια τέτοια κατσαρόλα ή τηγάνι, μπορείς να αυξήσεις την περιεκτικότητα του σε σίδηρο.

Όξινα Τρόφιμα

Αυτή η μέθοδος είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για τα όξινα τρόφιμα καθώς και εκείνα που είναι πλούσια σε νερό. Τα τρόφιμα αυτά θα αντιδράσουν με το μέταλλο που βρίσκεται στην επιφάνεια του σκεύους στο οποίο μαγειρεύεις και κατά συνέπεια θα απορροφήσουν περισσότερα μόρια σιδήρου, εμπλουτίζοντας με αυτό τον τρόπο το γεύμα σου.

Ίσως τώρα να αναρωτιέσαι πόση διαφορά στην περιεκτικότητα σιδήρου θα πετύχεις επιλέγοντας τέτοια σκεύη και αν τελικά αξίζει τον κόπο να το δοκιμάσεις. Δες στον παρακάτω πίνακα μερικά παραδείγματα με μαγειρική σε σκεύος από χυτοσίδηρο:


Τρόφιμο
Μαγειρική σε συμβατικό σκεύοςΜαγειρική σε σκεύος cast iron
Σάλτσα ντομάτας1 mg6 mg
Σάλτσα μήλου<1 mg7 mg
Scrambled eggs1,5 mg5 mg

Γεύση και Cast Iron

Ενδεχομένως να σε απασχολεί το κατά πόσο θα επηρεαστεί η γεύση των φαγητών που συνηθίζεις να απολαμβάνεις, αν μαγειρέψεις σε τέτοιο σκεύος. Η απάντηση είναι πως υπάρχει πιθανότητα η γεύση να επηρεαστεί, αλλά εάν επιλέγεις κατά κύριο λόγο όξινα τρόφιμα που μαγειρεύονται σχετικά σύντομα, δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος.

Πόσο ευπαθή είναι αυτά τα προϊόντα να χαλάσουν;

Αν έχεις αγοράσει σκεύη μαγειρικής από χυτοσίδηρο, χρειάζεται να γνωρίζεις κάποιες οδηγίες πλυσίματος και συντήρησης. Αρχικά, θα πρέπει να πλύνεις το σκεύος με νερό και λίγο σαπούνι, φροντίζοντας να μη μείνουν υπολείμματα τροφών στα τοιχώματα. Το επόμενο βήμα που θα πρέπει να κάνεις είναι να περάσεις τις επιφάνειες με ένα πανί χωρίς χνούδι, έτσι ώστε το σκεύος σου να στεγνώσει. Το τελευταίο βήμα είναι να καλύψεις τον πάτο με ένα λεπτό στρώμα λαδιού μαγειρέματος. Θυμήσου μετά να σκουπίσεις απαλά για να μην μείνει υπόλειμμα.

Μπορούν όλα τα τρόφιμα να μαγειρευτούν σε Cast Iron σκεύη;

Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ως προς την ασφάλεια των τροφίμων σου, όταν επιλέγεις ένα τέτοιο μαγειρικό σκεύος. Ωστόσο, θα σε συμβούλευα να μην διασταυρώσεις αγκινάρες με χυτοσίδηρο. Αναρωτιέσαι γιατί; Οι αγκινάρες περιέχουν φαινολικές ενώσεις, οι οποίες θα αντιδράσουν με τον σίδηρο, δημιουργώντας μια ακίνδυνη γκρι απόχρωση. Φαντάζομαι μία τέτοια έκπληξη, δε θα σου ανοίξει την όρεξη να φας λαχανικά!

Τι να κρατήσεις για τα Cast Iron σκεύη

Τα σκεύη από χυτοσίδηρο λοιπόν, είναι καθ’ όλα ασφαλή και μπορούν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά στην προσπάθεια σου να αυξήσεις την πρόσληψη σιδήρου. Πρέπει να σου επισημάνω όμως ότι αυτή η αλλαγή από μόνη της δε μπορεί να εγγυηθεί την επιτυχία στην προσπάθεια σου να αντιμετωπίσεις τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου, πόσο μάλλον μια διάγνωση αναιμίας.

Συμβουλεύσου τους Ειδικούς

Να θυμάσαι πάντα να συμβουλεύεσαι το γιατρό και το διατροφολόγο σου σε περίπτωση διάγνωσης αναιμίας. Στην επόμενη ενότητα θα σου δώσω διατροφικές κατευθύνσεις αν είσαι ή θες να γίνεις χορτοφάγος και σε προβληματίζει πως θα πετύχεις τη μέγιστη πρόσληψη και απορρόφηση σιδήρου.

Χορτοφαγία και Σιδηροπενική Αναιμία

Εάν έχεις επιλέξει να ακολουθήσεις χορτοφαγική διατροφή, αποκλείοντας είτε το σύνολο τον ζωικών προϊόντων από τη διατροφή σου, είτε ένα μέρος από αυτά, τότε είναι γεγονός πως δεν καταναλώνεις μερικές από τις καλύτερες πηγές σιδήρου. Τα προϊόντα κρέατος όπως σου εξήγησα πιο πριν δίνουν στη διατροφή σου τον αιμικό σίδηρο, ο οποίος απορροφάται καλύτερα από το σώμα σου.

Μήπως θα περίμενες πως οι χορτοφάγοι έχουν υψηλότερα ποσοστά αναιμίας, σε σχέση με τους κρεατοφάγους; Κάτι τέτοιο επιδημιολογικά δεν ισχύει, και θα σου εξηγήσω παρακάτω το γιατί.

Χορτοφάγοι και Αποθήκες Σιδήρου

Η απορρόφηση του σιδήρου εξαρτάται από τις αποθήκες του οργανισμού μας. Ένας άνθρωπος που καταναλώνει συχνά κρέας, έχει γεμάτες αποθήκες, επομένως η φερριτίνη που σου ανέφερα και νωρίτερα, αποθηκεύει εκ νέου σίδηρο, όταν υπάρξει ο κατάλληλος ‘’χώρος’’. Με τον ίδιο τρόπο, η φερριτίνη λειτουργεί και στους χορτοφάγους, αναπληρώνοντας τα αποθέματα σιδήρου – πιθανώς συχνότερα σε σχέση με τους κρεατοφάγους- όταν υπάρξει έλλειμμα.

Συχνό Check Up Σιδήρου

Σαφέστατα όμως, η τήρηση μίας χορτοφαγικής διατροφής, για όποιο λόγο και αν την έχεις διαλέξει, και η μακροπρόθεσμη διατήρηση υγιών επιπέδων σιδήρου, είναι κάτι απολύτως εφικτό. Χρειάζεται μόνο να βρίσκεσαι σε εγρήγορση, να θυμάσαι τις έξυπνες στρατηγικές που θα δούμε στη συνέχεια, να φροντίζεις πάντα για το ετήσιο check up σου καθώς και να παρατηρείς τον εαυτό σου για τυχόν σημάδια κούρασης.

Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη σιδήρου είναι 1,8 φορές υψηλότερη για χορτοφάγους και vegan, συγκριτικά με εκείνους που τρώνε κρέας.

Ο σκοπός αυτής της σύστασης είναι να λειτουργήσει προληπτικά και προστατευτικά για να μην αναπτυχθεί αναιμία. Μία σωστά σχεδιασμένη χορτοφαγική διατροφή είναι πάντα συμβατή με υγιή επίπεδα σιδήρου.

Συστάσεις Σιδήρου για Χορτοφάγους

Αντρες & Μεταεμμηνοπαυσιακές ΓυναίκεςΓυναίκες Αναπαραγωγικής ΗλικίαςΈγκυες Γυναίκες
14 mg32 mg49 mg

Χορτοφαγία: 6 Στρατηγικές αύξησης απορρόφησης σιδήρου

1. Συνδυασμός φυτικών πηγών σιδήρου με τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C

Στην ενότητα ‘’Τροφές που προωθούν την Απορρόφηση του σιδήρου’’, σου έδειξα μερικά τέτοια παραδείγματα.

2. Απόσταση ανάμεσα στα γεύματα και την κατανάλωση τσάι ή καφέ

Σου θυμίζω πως αυτά τα ροφήματα λόγω των πολυφαινολών, εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου. Μπορείς όμως να τα απολαμβάνεις χωρίς κανένα πρόβλημα πριν ή μετά τα γεύματα σου.

3. Επιλογή μαγειρικών σκευών από χυτοσίδηρο

Όπως σου εξήγησα, πρόκειται για μία επιλογή που μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά στην προσπάθεια σου να επιτύχεις και να διατηρήσεις φυσιολογικά επίπεδα σιδήρου.

4. Συνδυασμός πηγών Μεθειονίνης με πηγές Λυσίνης

Πρόκειται για δύο απαραίτητα αμινοξέα για τον οργανισμό σου, τα οποία, ωστόσο, συναντάς σε διαφορετικά τρόφιμα. Η μεθειονίνη βρίσκεται στα δημητριακά, ενώ η λυσίνη βρίσκεται στα όσπρια. Μερικά γεύματα που σου παρέχουν και τα δύο είναι το φακόρυζο, οι φακές με καλαμπόκι ή οποιοσδήποτε συνδυασμός οσπρίων και δημητριακών. Εάν τέτοια γεύματα σου αρέσουν, είσαι ελεύθερος να τα καταναλώσεις. Εάν, όμως, όχι, δεν υπάρχει λόγος να πιεστείς, και θα σου εξηγήσω στη συνέχεια το γιατί.

5. Μούλιασμα των οσπρίων

Αυτή η τακτική θα μειώσει την ποσότητα των φυτικών ινών, μαλακώνοντας τον εξωτερικό φλοιό. Έτσι, επιτρέπεται η καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου.

6. Τροφές πλούσιες σε λυσίνη

Η λυσίνη είναι ένα αμινοξύ που μπορείς να βρεις σε φυτικές τροφές όπως όσπρια και κινόα. Σου προτείνω να τις συνδυάσεις με μια καλή πηγή σιδήρου, διότι αυτό μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση.

Χρήσιμο Tip

Μήπως έχεις ακούσει ότι το άμυλο και τα όσπρια πρέπει να καταναλώνονται μαζί, για να πετύχεις καλύτερη απορρόφηση σιδήρου, όταν το τρόφιμο που έχεις επιλέξει είναι φυτικής προέλευσης; Κάτι τέτοιο δεν ισχύει! Το σώμα σου διαθέτει αποθήκες αμύλου, που σου χαρίζουν ελευθερία κινήσεων στις επιλογές των γευμάτων σου!

 

Χορτοφαγικές Πηγές Σιδήρου

Και επειδή η χορτοφαγική διατροφή έχει τις δικές τις απαιτήσεις σε ποικιλία, παρακάτω σου παραθέτω έναν πίνακα με αποκλειστικά χορτοφαγικά τρόφιμα, τα οποία αποτελούν καλές πηγές σιδήρου, για να διαλέξεις εσύ με τι θα πλαισιώσεις τη διατροφή σου!

ΌσπριαΞηροί Καρποί & ΣπόροιΛαχανικάΦρούταΔημητριακάΆλλα
Φακές (6,51mg/100g)Κολοκύθα (0,80mg/100g)Πράσινα φυλλώδη λαχανικάΑποξηραμένα φρούτα (1,3mg/100g)Βρώμη (5,41mg/100g)Σόγια
(14,5mg/100g)
Φασόλια (0,65mg/100g)Σουσάμι (14,6mg/100g)Πατάτα (0,80mg/100g)Μούρα (0,3mg/100g)Αμάραντος (2,1mg/100g)Τόφου
(5,4mg/100g)

Μπιζέλια (1,54mg/100g)Κουκουνάρι (5,53mg/100g)Ντομάτα (0,33mg/100g)Χυμός δαμάσκηνου (0,34mg/100g)Spelt (4,4mg/100g)Τέμπε
(2,7mg/100g)

 Κάσιους (6,70mg/100g)Μανιτάρια (0,50mg/100g) Κινόα
(1,5mg/100g)
Μαύρη σοκολάτα
(10,5mg/100g)
  Καρδιές φοινίκων ((1,69mg/100g)   

Να λαμβάνω Συμπληρώματα Σιδήρου για την Αναιμία;

Σε περίπτωση που διαγνωστείς με ανεπάρκεια σιδήρου ή αναιμία, τα συμπληρώματα σιδήρου είναι σίγουρο πως θα αποτελέσουν μέρος της θεραπείας που θα σου συνταγογραφήσει ο γιατρός σου. Να θυμάσαι πάντα ότι καλό είναι να τα χρησιμοποιείς μόνο εφόσον ο γιατρός σου κρίνει ότι τα χρειάζεσαι, πάντα στην ενδεδειγμένη δοσολογία.

Σε αυτό το σημείο, θα σου εξηγήσω τι είδους συμπληρώματα σιδήρου υπάρχουν διαθέσιμα στην αγορά.

1. Από Στόματος Συμπληρώματα (Oral Supplements)

Εάν χρειάζεται να λάβεις συμπλήρωμα σιδήρου, το πιθανότερο είναι πως ο γιατρός σου θα σου δώσει συμπλήρωμα σε μορφή χαπιού, σιροπιού ή σπρέι.

ΧάπιαΣιρόπιαΣπρέι
Πλεονεκτήματα
– Πρακτικότητα
– Καλύτερη απορρόφηση
– Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε παιδιά
– Λιγότερες εντερικές/στομαχικές ενοχλήσεις
– Μέγιστη απορρόφηση
– Χωρίς εντερικές/στομαχικές ενοχλήσεις
– Δεν προκαλεί ναυτία
Μειονεκτήματα
– Στομαχικές/εντερικές ενοχλήσεις
– Μπορεί να προκαλέσει ναυτία
– Μικρότερη απορρόφηση– Λίγο πιο ακριβή θεραπεία

Όπως σου εξήγησα και προηγουμένως, μία σωστά σχεδιασμένη διατροφή μπορεί να ενισχύσει αποτελεσματικά την απορρόφηση του σιδήρου, ακόμα και του συμπληρωματικού.

Συνδυασμός Συστατικών

Στο εμπόριο σήμερα, μπορείς να βρεις πολλές επιλογές σε συμπληρώματα σιδήρου. Μάλιστα, αρκετά σκευάσματα συνδυάζουν το σίδηρο με κάποιο άλλο στοιχείο που λειτουργεί ως ενισχυτής της απορρόφησης. Για παράδειγμα, στο φαρμακείο θα βρεις συμπληρώματα σιδήρου μαζί με βιταμίνη C ή φυλλικό οξύ.

Να θυμάσαι πάντα πως πριν αγοράσεις κάποιο συμπλήρωμα, θα πρέπει να έχεις κάνει αιματολογικές εξετάσεις και να έχεις συμβουλευτεί το γιατρό σου.

Συμπληρώματα Σιδήρου στην Ελληνική Αγορά

Εμπορική ΟνομασίαΔοσολογία
Quest Synergistic Iron1 ταμπλέτα/ημέρα
Lamberts Iron1-2 ταμπλέτες/ημέρα
Health Aid Iron1-3 ταμπλέτες/ημέρα
Sky Premium Life Iron Advanced1 κάψουλα/ημέρα
Doctor’s Formula Lactofer Iron1 κάψουλα/ημέρα
Better You Iron Daily Spray4 ψεκασμοί/ημέρα
Solgar Gentle Iron 20 mg1 κάψουλα/ημέρα
Terranova Easy Iron 20 mg1 κάψουλα/ημέρα
Nature’s Plus Hema Plex 85mg1 κάψουλα/ημέρα
Active Iron 25 mg1 κάψουλα/ημέρα
Biogra Aloferal 14 mg1 κάψουλα/ημέρα

2. Ενδοφλέβια Έγχυση Σιδήρου

Σε περίπτωση που πάσχεις από κάποιο νόσημα που οδηγεί σε σημαντική απώλεια αίματος, είναι πιθανό να μην μπορείς να ανεχτείς τα από στόματος συμπληρώματα, και ο γιατρός να επιλέξει την ενδοφλέβια έγχυση.

Δοσολογία Συμπληρωμάτων Σιδήρου

H συνιστώμενη ημερήσια δόση για υγιείς ενήλικες είναι 18 mg σιδήρου. Όταν όμως υπάρχει διάγνωση αναιμίας που αιτιολογεί τη χορήγηση συμπληρώματος, η συνολική ημερήσια δοσολογία κυμαίνεται από 50 έως 200 mg σιδήρου, συνήθως κατανεμημένη σε τρείς μικρότερες δόσεις περίπου των 60 mg.

Υπάρχουν ωστόσο και δεδομένα που υποστηρίζουν ότι η λήψη του συμπληρώματος κάθε δεύτερη μέρα, οδηγεί σε καλύτερη απορρόφηση. Πάντοτε να θυμάσαι να ακολουθείς την εξατομικευμένη οδηγία του γιατρού σου.

Πρόσληψη Συμπληρώματος Σιδήρου στη Διατροφή σου

Ίσως τώρα να αναρωτιέσαι αν όλα όσα εξηγήσαμε προηγουμένως για την απορρόφηση του σιδήρου, εφαρμόζονται και στην περίπτωση των συμπληρωμάτων. Η απάντηση είναι ένα μεγάλο ναι. Μέσω της διατροφής σου, μπορείς να βοηθήσεις τον οργανισμό σου να επωφεληθεί στο μέγιστο δυνατό βαθμό από το συμπλήρωμα. Θα χρειαστεί να προσέχεις ακριβώς τα ίδια σημεία.

Πότε να λαμβάνω το Συμπλήρωμα Σιδήρου;

Θυμήσου λοιπόν η λήψη του συμπληρώματος να απέχει 1-2 ώρες από την κατανάλωση γαλακτοκομικών, τσάι ή καφέ, για να εμποδίσεις τυχόν απώλεια σιδήρου. H λήψη σιδήρου κατά κανόνα γίνεται με άδειο στομάχι για καλύτερη απορρόφηση. Μία ακόμα αποτελεσματική κίνηση, θα ήταν μαζί με το συμπλήρωμα να επιλέγεις και κάποια τροφή που ενισχύει την πρόσληψη, όπως για παράδειγμα να πιείς μια πορτοκαλάδα.

Τι να κρατήσεις

Αν τον τελευταίο καιρό νιώθεις αδυναμία ή κούραση, καθώς και αν έχεις εντοπίσει κάποιο από τα προειδοποιητικά σημάδια που αναλύσαμε, χωρίς δεύτερη σκέψη να ζητήσεις αιματολογικές εξετάσεις και να απευθυνθείς στο γιατρό σου.

Αν έχεις ήδη λάβει μία διάγνωση αναιμίας, να θυμάσαι πως δε συμβαίνει τίποτα το ανησυχητικό. Μαζί με τη φαρμακευτική αγωγή που θα σου δοθεί, είναι σημαντικό να κάνεις μερικές μικρές προσαρμογές στη διατροφή σου, χωρίς ποτέ να υπερβάλεις ή να στερηθείς όσα μέχρι τώρα απολάμβανες.

Σε ανάλογες περιπτώσεις στο γραφείο μου, κάνω ειδική εκπαιδευτική συνεδρία πάνω στην πρόσληψη σιδήρου. Μπορώ να σε βοηθήσω όχι μόνο να επαναφέρεις τον σίδηρο σου σε φυσιολογικά επίπεδα, αλλά να τον να τον διατηρείς εκεί με τη μικρότερη δυνατή προσπάθεια!

Αύξησε την Πρόσληψη Fe

Anemia Ebook

Θέλεις να μάθεις πως να προσλάβεις περισσότερο σίδηρο από τη διατροφή σου; Κατέβασε ΔΩΡΕΑΝ το EBOOK που ετοίμασα για εσένα και βρες πολύτιμες συμβουλές, αλλά και 4 μαγικούς συνδυασμούς με τις αντίστοιχες διατροφικές προτάσεις μου, που θα απογειώσουν την απορρόφηση του σιδήρου.

Καλή ανάγνωση!

    Ευχαριστούμε για την Εγγραφή

    Κατεβάστε το αρχείο σας πατώντας στο παρακάτω κουμπί!

    Θες να συζητήσουμε;

    Papachristos Dietitian Draft 02 Round

    Έχεις σχόλια ή ερωτήσεις σχετικά με το άρθρο; Στείλε μου ένα email ή μήνυμα στο messenger. Αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για το πώς θα πετύχεις τους διατροφικούς στόχους σου, διάβασε πρώτος/η τη νέα μου αρθρογράφηση στο newsletter του Diaitologos  ή γίνε μέλος στο Facebook Page μου. Ακολούθησε με στο Instagram και μην ξεχάσεις να κάνεις subscribe στο Youtube !

    Βιβλιογραφία

    Reinagel M., 2019, Is Iron Deficiency Causing Your Hair Loss? Διαθέσιμο στο https://www.quickanddirtytips.com/health-fitness/healthy-eating/know-your-nutrients/iron-deficiency-hair-loss [Accessed 17 December 2021]

    Spritzler F., Bell A. 2020, 12 Healthy Foods that are High in Iron. Διαθέσιμο στο https://www.healthline.com/nutrition/healthy-iron-rich-foods [Accessed 17 December 2021]

    Murphy S., Jones J., 2020. Understanding Iron Supplements for Anemia. Διαθέσιμο στο https://www.healthline.com/health/anemia/iron-supplements-for-anemia [Accessed 14 December 2021]

    Tan V., 2017. How to Increase the Absorption of Iron from Foods. Διαθέσιμο στο https://www.healthline.com/nutrition/increase-iron-absorption
    [Accessed 15 December 2021]

    Reinagel M., 2011. Is it Safe to Cook in Cast – Iron?. Διαθέσιμο στο https://www.quickanddirtytips.com/health-fitness/healthy-eating/is-it-safe-to-cook-in-cast-iron [Accessed 29 December 2021]

    Petre A., 2017. 21 Vegetarian Foods that are Loaded with Iron. Διαθέσιμο στο https://www.healthline.com/nutrition/iron-rich-plant-foods [Accessed 10 December 2021]

    Brown M., Van de Walle D., Rose K. 2022. 14 Signs of Iron Deficiency Anemia. Διαθέσιμο στο https://www.healthline.com/nutrition/iron-deficiency-signs-symptoms [Accessed 17 December 2021]

    Cherney K., Whitworth J., 2019. The Top 10 Foods High in Iron. Διαθέσιμο στο https://www.healthline.com/health/food-nutrition/foods-high-in-iron
    [Accessed 07 December 2021]

    Reinagel M. 2010. Can Drinking Tea Cause Iron Deficiency? Διαθέσιμο στο https://www.quickanddirtytips.com/health-fitness/healthy-eating/can-drinking-tea-cause-iron-deficiency [Accessed 12 December 2021]

    McDermott A., Warwick K., 2020. Anemia: Best Diet Plan. Διαθέσιμο στο https://www.healthline.com/health/best-diet-plan-for-anemia [Accessed 08 December 2021]

    Σας βοήθησε αυτό το άρθρο;

    close
    Ξεκινήστε να πληκτρολογείτε για να δείτε αποτελέσματα.
    Scroll To Top
    Για να σου εξασφαλίσουμε μια κορυφαία εμπειρία, στο site μας χρησιμοποιούμε cookies.

    10 Βήματα για να πετύχει η Δίαιτά σου

    • Σε απασχολεί η διατροφή σου και το σωματικό σου βάρος, αλλά έχεις κάνει πολλές ανεπιτυχείς προσπάθειες;
    • Νιώθεις ότι είσαι μακριά από την επίτευξη του Στόχου-Βάρους σου;
    • Έχεις ακολουθήσει κάποια στιγμή ανορθόδοξες μεθόδους για δίαιτα για να τα καταφέρεις;

    Τότε η εκπαίδευση «10 Βήματα για να πετύχει η Δίαιτά σου» απευθύνεται σε σένα.

    ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΑΠΟ 39.90€ ΣΕ 29.90€